Άννα Καφέτση Την περίοδο του αυτοεγκλεισμού προστέθηκε ένα ακόμη κουτί στο προσωπικό αρχείο «διασταυρούμενων αναγνώσεων», όπως το ονομάζω, ένα εξόχως τερπνό από χρόνια αναγνωστικό μου παιχνίδι, στο οποίο βρίσκουν θέση κρυφοί δεσμοί και σχέσεις ανάμεσα σε βιβλία, χειρόγραφα, συγγραφείς/αναγνώστες και αναγνώστες/συγγραφείς.
Μια μακρά αναγνωστική φιλία ενσωματώνεται στα γραπτά των Ελέν Σιξού- Ζακ Ντεριντά, δυο στοχαστών που από το 1964 δεν έπαψαν να διαβάζουν κείμενο-κείμενο ο ένας τον άλλον. Στα κείμενα τους, ιδιαίτερα τα αυτοβιογραφικά, οι δυο τους διασταυρώνονται για να συνδεθούν, να ανταλλάξουν και να μοιραστούν. Χρησιμοποιούν τα χειρόγραφα ως τόπους μυστικής αλληλογραφίας και κρυφών συναντήσεων.
Η ανάγνωση του Ντεριντά αφήνει το σωματικό της ίχνος πάνω στο χειρόγραφο της συγγραφέως στις πολλαπλές εκδοχές του με σημάδια, αριθμούς, σημειώσεις. Από τη δική της μεριά, η Hélène Cixous μας αποκαλύπτει ένα κρυμμένο μυστικό της σχέσης τους στο βιβλίο της Insister À Jacques Derrida που συνοδεύεται από τρία πρωτότυπα σχέδια του Ernest Pignon-Ernest (εκδ. Galilée, Παρίσι, 2006). Επινοεί το δικό τους γλωσσοπαίγνιο: «secrécitation» (κρυφοπαραπομπή). Λέξεις της μιας διανθίζουν τον λόγο του άλλου και αντιστρόφως, με τρόπο φυσικό και αυθόρμητο που εξαφανίζει κάθε ίχνος συνένωσης/συγκόλλησης στα μάτια των άλλων.
Βρίσκομαι σχεδόν στο τέλος αυτού του δοκιμίου που γράφτηκε λίγο μετά το θάνατο του φιλοσόφου στις 9 Οκτωβρίου του 2004, και στο οποίο η Ελέν Σιξού μας επιτρέπει να εισπνεύσουμε «τον υγρό και αλμυρό αέρα ανάμεσα τους», που επιμένει, μέσα από την αμοιβαία ανάγνωση, και μετά τη ζωή, με τη ζωή. Για τη συνέχεια, ο πειρασμός μου είναι μεγάλος να ξαναδιαβάσω Ντεριντά μαζί της, μέσω αυτής, να τους (ξανα)διαβάσω μαζί, αφήνοντας την ανάγνωσή μου να τρυπώσει ανάμεσα στα κείμενα, ως ξένη.
Κι έτσι ο φετινός Αύγουστος με βρίσκει ξανά στο σπίτι στη θάλασσα, περιμένοντας τα δεματάκια που ταχυδρομούνται από το Παρίσι. Από μέρα σε μέρα φτάνει L’Amour même dans la boîte aux lettres της Σιξού (εκδ. Galilée, Παρίσι, 2005). Εκεί που κατοικεί αιώνια ο καθαυτό έρωτας. Στο γραμματοκιβώτιο..
Αργεί ακόμη το ανοιχτό γράμμα La Carte Postale, De Socrate à Freud et au–delà του Ντεριντά, με το ερμητικά κλεισμένο μυστικό. Για αυτήν την αυτοβιογραφικού χαρακτήρα ερωτική αλληλογραφία, μια σάτιρα του επιστολικού μυθιστορήματος, όπως την θέλει ο ίδιος ο συγγραφέας, αναζήτησα λόγω του εξωφύλλου της την εξαντλημένη από χρόνια πρώτη έκδοση του 1980 (εκδ. Aubier-Flammarion, Παρίσι), και την βρήκα σε καλή κατάσταση σ’ ένα επαρχιακό γαλλικό βιβλιοπωλείο.
Η αινιγματική εικόνα του εξωφύλλου αναπαράγει ένα σχέδιο του Mathew Paris σε χειρόγραφο του 13ου αιώνα, που φυλάσσεται στην Bodleian Library, και απεικονίζει τον Σωκράτη στο scriptorium έχοντας πίσω του τον Πλάτωνα να τον καθοδηγεί τι να γράψει ή τι ενδεχομένως να σβήσει. Ο αποστολέας των επιστολών αποδομεί και παίζει με την παραδοξολογική εικόνα σε όλο το πρώτο μέρος του πιο λογοτεχνικού ίσως βιβλίου του ποιητή φιλοσόφου.
Πριν το τέλος του μήνα περιμένω την τελευταία αποστολή γι’ αυτό το καλοκαίρι με την ανοιχτή αναγνωστική υπόσχεση του Jacques Derrida προς την Hélène Cixous το 2002: H.C. pour la vie, c’est-à-dire... (εκδ. Galilée, Παρίσι).
Επιμέλεια στήλης: Ιωάννα Γκομούζα
TAGS
