Ανάμεσα στις θλιβερές ιστορίες του ελληνικού #MeToo που αποκαλύπτονται καθημερινά, βρίσκω μάλλον ειρωνικό ότι το 2017 ο Γιώργος Κιμούλης είχε σκηνοθετήσει τις ‘Επικίνδυνες Σχέσεις’ του Laclos. Το Les Liaisons Dangereuses είναι ένα αρκετά «ταλαιπωρημένο» έργο, καθώς έχει διασκευαστεί πολλές φορές για το θέατρο και τον κινηματογράφο, όχι πάντα με επιτυχία. Πρόκειται όμως για ένα κείμενο που μιλάει για κάτι διαχρονικό: για το πώς συνδέονται ο «έρωτας», το σεξ και η εξουσία. Οι δύο διεφθαρμένοι και γοητευτικοί ευγενείς του βιβλίου, ο Valmont και η Merteuil, έχουν τον τρόπο να παίρνουν πάντα αυτό που θέλουν, να χειρίζονται τους «αφελείς» με σκοπό να τους κυριαρχούν, εξευτελίζοντας τους.

Ο Γιώργος Κιμούλης ήταν ο πρώτος από το χώρο του θεάτρου που κατηγορήθηκε ανοιχτά για κακοποιητική συμπεριφορά από τη Ζέτα Δούκα, και ήταν και η αφορμή να ξεκινήσουν οι αποκαλύψεις και οι κατηγορίες και σε άλλους άντρες του χώρου των τεχνών. Η Άννα Μαρία Παπαχαραλάμπους, και πρωταγωνίστρια ως Madame de Tourvel στις Επικίνδυνες Σχέσεις του Κιμούλη, είναι επίσης ένα από τα πρόσωπα του #MeToo, αφού κατηγόρησε τον Πέτρο Φιλιππίδη για «σοβαρές πράξεις προσβολής της γενετήσιας αξιοπρέπειας». Αν υπάρχει κάτι κοινό στις δύο αυτές περιπτώσεις είναι πως η κακοποίηση και η σεξουαλική παρενόχληση λειτουργούν πάντα ως ένα μέσο μείωσης των άλλων, ως ασκήσεις εξευτελισμού. Ακόμα και στις περιπτώσεις των Κώστα Σπυρόπουλου και Δημήτρη Λιγνάδη, που σύμφωνα με τις καταγγελίες είναι πολύ σοβαρότερες, οι σεξουαλικές «ορέξεις» φαίνεται να εξυπηρετούν έναν βουλιμικό ναρκισσισμό.

Δεν είναι τυχαίο πως οι καταγγελίες στον χώρο της τέχνης ξεκίνησαν από το θέατρο. Είναι ένας χώρος που λειτουργούσε πάντα ως ένας συμβολισμός της κοινωνίας, αυτό που αποκαλούμε ¨σκηνή του κόσμου», όπως λέει και ο Valmont στις Επικίνδυνες Σχέσεις. Το «ξεσκέπασμα» των ηθοποιών και η αποκάλυψη για το τι συμβαίνει πίσω από την αυλαία έχει μια δυναμική που όπως αποδεικνύεται μπορεί να ενθαρρύνει και ανθρώπους σε άλλους χώρους να μιλήσουν ανοιχτά για κακοποιήσεις ή χειριστικές συμπεριφορές. Πολλοί είναι φυσικά οι χώροι εργασίας που η κακοποιητική κατάχρηση εξουσίας αποτελεί καθημερινότητα, απλώς το θέατρο έχει αυτή την ξεχωριστή θέση στην ελληνική κοινωνία που λειτουργεί και ως ένας καθρέπτης.

Πέρα από τις ανατριχιαστικές αφηγήσεις, το συγκλονιστικό σε όλες αυτές τις περιπτώσεις είναι πως διαφαίνεται, από τη μεριά των κατηγορούμενων ανδρών, η αδυναμία παραδοχής ότι κατείχαν μια θέση εξουσίας απέναντι στις γυναίκες και τους άντρες που ακούγεται ότι κακοποιούσαν. Αυτό είναι ξεκάθαρο σε όλες τις περιπτώσεις, με γκροτέσκα αποθέωση τη συνέντευξη του Παύλου Χαϊκάλη όπου φάνηκε ξεκάθαρα ότι δεν μπορούσε να αντιληφθεί, ή δεν ήθελε να παραδεχθεί, την θέση ισχύος που είχε. Ακόμα χειρότερα όταν μιλάμε για ανθρώπους που είχαν θεσμικές θέσεις

και μεγάλη επιρροή, όπως ο Λιγνάδης (ως καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου) και ο Κιμούλης (ως πρόεδρος του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος). Αυτό που θέλω να τονίσω είναι πως δεν πρόκειται για μια «απλή» υπόθεση κακοποίησης ή παρενόχλησης, αλλά για κατάχρηση εξουσίας και μάλιστα με τον χειρότερο τρόπο.

Οι Επικίνδυνες Σχέσεις τελειώνουν με τον Valmont σε ρόλο «whistleblower» να αποκαλύπτει αυτό το ανελέητο παιχνίδι διαφθοράς και να ξεσκεπάζει στους αναγνώστες και θεατές τι ακριβώς συμβαίνει. Σειρά μας τώρα λοιπόν, ως θεατές και παρατηρητές να συνειδητοποιήσουμε ότι δεν είμαστε και τόσο άβουλοι στο έργο αυτό.

TAGS

Στέφανος Παπαδημητρίου

Δείτε όλα τα άρθρα του συντάκτη