Την ώρα που στη Βουλή θέμα συζήτησης είναι η ποιότητα του δημόσιου διαλόγου, σκέφτομαι πως αν το ελληνικό #MeToo είχε συμβεί δυο δεκαετίες πριν, η ρητορική θα ήταν εντελώς διαφορετική. Το πώς συζητάμε, το πόσο ανοιχτοί είμαστε να ακούσουμε, και πόση κατανόηση δείχνουμε στους ανθρώπους που θέλουν να μιλήσουν έχει αλλάξει εντυπωσιακά από το πρόσφατο παρελθόν. Μερικές παραφωνίες είναι εδώ για να μας θυμίζουν πως ήταν τα πράγματα παλιότερα, με καλύτερο παράδειγμα το συνήγορο υπεράσπισης του Δημήτρη Λιγνάδη. Φράσεις όπως το «επαγγελματίες ομοφυλόφιλοι» (sic) που ειπώθηκε τις τελευταίες ημέρες ακούγονται σαν υπολείμματα του παρελθόντος και εντελώς παράταιρα στο κοινό αίσθημα που υπάρχει απέναντι στα θύματα και τις/τους επιβιώσαντες.

Ως κάτι ξεχασμένο από το παρελθόν ακούστηκε η συνέντευξη τύπου της υπουργού Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη. Η υπουργός μίλησε για 40 λεπτά, καθιστή στο γραφείο της. Με ένα μονόλογο που θύμζε διάλεξη και διαβάζοντας από τις σημειώσεις της, μας οδήγησε σε ένα καφκικό λαβύρινθο δικαιολογιών, αποσπασμάτων και κομματικών αντιπαραθέσεων, που μάλλον προκαλούσαν σύγχυση παρά εξηγούσαν.

Οι πιέσεις για παραίτηση της υπουργού ήταν και είναι έντονες και έρχονται και από τον καλλιτεχνικό χώρο, με αποκορύφωμα τις διαδηλώσεις έξω από το υπουργείο. Υπάρχει βεβαίως και η πολιτική/κομματική διάσταση, που θέλει αυτή την παραίτηση ως ένα σημείο πίεσης της αντιπολίτευσης. Όμως στη συγκεκριμένη περίπτωση τίθεται ένα ζήτημα θεσμικό. Τη στιγμή που η υπουργός αρνείται ότι γνώριζε τις φήμες σχετικά με τον πρώην καλλιτεχνικό διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου, υπάρχει η παραδοχή πως το συγκεκριμένο άτομο (και το πιθανότερο και άλλα) δεν πέρασε από διαδικασίες αξιολόγησης (vetting), αλλά ούτε και από διαφανείς διαδικασίες επιλογής. Πρόκειται για πρακτικές που αποτελούν παθογένειες του ελληνικού πολιτικού συστήματος και επιμένουμε να τις συντηρούμε. Θα ήταν ίσως μια πολύ καλή ευκαιρία, μέσα από μια συμβολική κίνηση παραίτησης, να τεθεί το ζήτημα των διορισμών σε θέσεις-κλειδιά του πολιτισμού, ως κάτι που χρειάζεται επανεξέταση.

«Τις τελευταίες ημέρες βιώνουμε την κατάλυση του θεσμικού πολιτισμού», δήλωσε στην αρχή της συνέντευξης τύπου η υπουργός και επέμεινε ιδιαίτερα στους όρους «θεσμικό» και «θεσμός». Άστοχη τοποθέτηση, τη στιγμή που τα αντανακλαστικά των θεσμών, πέραν του υπουργείου, ήταν πολύ καλά: η Δικαιοσύνη φαίνεται να έδρασε άμεσα, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας πήρε από την αρχή ξεκάθαρη στάση, τα μέσα ενημέρωσης έχουν χειριστεί, στην πλειοψηφία τους, το θέμα με ευγένεια και το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών λειτούργησε υποδειγματικά.

Το ζήτημα του ελληνικού #MeToo είναι πολιτικό, δεν είναι όμως κομματικό. Η παραίτηση της υπουργού θα ήταν μια κίνηση ευγένειας, με διάθεση για αλλαγή, και μια συμβολική «συγνώμη» προς του Έλληνες θεατές, που βρέθηκαν να έχουν καλλιτεχνικό διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου έναν άνθρωπο που δεν είχε καμία θέση εκεί. Ο «θεσμικός πολιτισμός» φαίνεται να κινδυνεύει περισσότερο όταν οι θεσμοί δεν μπορούν να δουν και να παραδεχτούν τα λάθη τους, και να προσαρμοστούν ανάλογα.

TAGS

Στέφανος Παπαδημητρίου

Δείτε όλα τα άρθρα του συντάκτη