Σε μία ογκώδη έκδοση, το ΜοΜΑ κοιτά τις πρακτικές του απέναντι στη μαύρη κοινότητα

To πολυβραβευμένο Among others: Blackness at MoMA αποτελεί μια επιχείρηση απολογητικού αναστοχασμού πάνω στις μουσειακές πρακτικές προσέγγισης του μαύρου πληθυσμού, τόσο όσον αφορά στην προώθηση της καλλιτεχνικής δημιουργίας, όσο και στις πολιτικές ενθάρρυνσης προσέλευσης στα 90 χρόνια λειτουργίας του ιδρύματος.

Αρχικά, οι επιμελητές Darby English και Charlotte Barat πραγματοποιούν έναν απολογισμό των πρακτικών ένταξης μαύρων καλλιτεχνών και έργων με θέματα φυλής στις συλλογές και εκθέσεις του μουσείου, αναγνωρίζοντας καλές προθέσεις αλλά και αναρίθμητες παραλήψεις, παρεξηγήσεις και αμέλειες. Στη συνέχεια, η αρχιτέκτονας και καθηγήτρια Mabel O. Wilson εξετάζει αντιστοίχως τους τομείς της αρχιτεκτονικής και του ντιζάιν και πραγματοποιεί μια εμβριθή ανάλυση της Δυτικής μοντερνιστικής αρχιτεκτονικής ως χώρου εύνοιας ταξικών και φυλετικών διαχωρισμών. Υπογραμμίζει έτσι το οξύμωρο με το οικουμενικό όραμα του μοντερνισμού. Τέλος, παρουσιάζονται 155 έργα του μουσείου από μαύρους καλλιτέχνες ή που θίγουν φυλετικά ζητήματα, συνοδευόμενα από κείμενα σημαντικών προσωπικοτήτων της τέχνης.

Υπάρχει μια ειλικρινής αγωνία για αντικειμενικότητα στο πόνημα. Η εμφανής απουσία ενός ξεκάθαρου οράματος ισότητας στις – παρελθοντικές τουλάχιστον –  προσπάθειες του μουσείου δεν αναφέρεται άμεσα, αλλά υπονοείται πίσω από τις περιγραφόμενες προκαταλήψεις και τα πολιτικοοικονομικά συμφέροντα. Στη βάση των καλών προθέσεων, ο αγώνας δρόμου με το μοντερνισμό και τον αισθητικό ιδεαλισμό υπερέχει εμφανώς της βούλησης για μια ισότιμη ένταξη.

Η αυτοκριτική, πάντως, σε τόσο θεσμικό επίπεδο υποδεικνύει λάθη που δεν επιδέχονται πια ελαφρυντικά. Και ίσως αυτό να σηματοδοτεί μια νέα εποχή συμπερίληψης που  – όπως καταλήγουν και οι συγγραφείς – «δεν κοιτά τους μαύρους καλλιτέχνες ως ειδικές περιπτώσεις, αλλά ως καλλιτέχνες ανάμεσα σε άλλους καλλιτέχνες».

«Among others: Blackness at MoMA», 2019 / εκδόσεις MoMA

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο τεύχος 252 των «Νέων της Τέχνης» (Νοέμβριος 2020 – Ιανουάριος 2021)

TAGS

Γκέλυ Γρυντάκη

Δείτε όλα τα άρθρα του συντάκτη