Photo by Giuseppe Malpasso Ένα χρόνο μετά τη δολοφονία του George Floyd και τις πορείες και διαμαρτυρίες που ακολούθησαν, η Αλεξάνδρα Κοροξενίδη γράφει για την έκθεση Madder and Madder and Hotter and Hotter στο χώρο 1927 στην Κυψέλη.
Η εικόνα ως πληροφορία και μοχλός κοινωνικής ευαισθητοποίησης αλλά και η σχέση του ντοκιμαντέρ με την τέχνη είναι προβληματισμοί που η έκθεση Madder and Madder and Hotter and Hotter (ο τίτλος είναι από κείμενο της Audre Lorde) στο ανεξάρτητο χώρο τέχνης 1927 ενδέχεται να προκαλέσει στον θεατή, χωρίς αυτό να είναι το κυρίως ζητούμενο της. Μέσα από μια επιλογή αρχειακού υλικού αλλά με κύριο κορμό φωτογραφίες και βίντεο που καταγράφουν τις μαζικές κινητοποιήσεις πολιτών που πυροδότησε η δολοφονία του George Floyd στις Η.Π.Α, πρόθεση της επιμελήτριας Ακτίνας Σταθάκη είναι να ανιχνεύσει τις ιστορικές ρίζες του ρατσισμού που διχάζουν ως σήμερα την αμερικανική κοινωνία αλλά και τις καταβολές του κινήματος Black Lives Matters.
Η ιστορική αυτή οπτική, η ερευνητική διάσταση της έκθεσης και η σημασία που έχει δοθεί στην εμπεριστατωμένη πληροφορία λειτουργεί εξισορροπητικά ως προς την βιαιότητα που μεταφέρουν οι εικόνες και την συναισθηματική φόρτιση που δημιουργούν στον θεατή, βοηθώντας εμμέσως ώστε η εικόνα να μην εξαντλείται στο θέαμα αλλά να λειτουργεί ως μία πηγή πληροφορίας. Το ιστορικό πλαίσιο της έκθεσης ενδέχεται να οδηγήσει τον νου του θεατή και σε σκέψεις σχετικά με το πώς το ντοκουμέντο ενός σύγχρονου συμβάντος μπορεί να χρησιμέψει ως ιστορική αρχειακή μαρτυρία για το μέλλον. Η έκθεση καταφέρνει υπαινικτικά να συνδυάσει την αμεσότητα του ντοκουμέντου, την αίσθηση του παρόντος, της ζωντάνιας και την αμεσότητας των διαδηλώσεων με μία αίσθηση χρονικότητας.
Το γεγονός ότι μία έκθεση που βασίζεται στο καθαρό ντοκουμέντο – με κάποιες διαφοροποιήσεις όπως στην πιο καλλιτεχνική φωτογραφία των Fejzullah Sadiku και Giuseppe Malpasso – γίνεται σε έναν χώρο σύγχρονης τέχνης έχει από μόνο του πολλαπλό ενδιαφέρον. Καταρχήν διότι το κίνημα Black Lives Matters που είναι και το θέμα της έκθεσης, οδήγησε στην αποκαθήλωση πολλών γλυπτών και μνημείων μορφών που συνδέθηκαν με τον ρατσισμό. Με εξαίρεση το έργο της Τζένης Μαρκέτου, μία καταγραφή στο κινητό της καλλιτέχνιδος ενός συμβάντος (ο λόγος που εκφωνεί ένας Αφροαμερικανός στο πάρκο Lincoln της αμερικανικής πρωτεύουσας και ο διάλογος του με τους παρόντες συμπολίτες του) σε πραγματικό χρόνο και αδιαμεσολάβητα, η έκθεση δεν θίγει το ζήτημα της δημόσιας γλυπτικής σε σχέση με την πολιτική και την ταυτότητα. Συμβάλλει όμως στον προβληματισμό για το κατά πόσο τέτοιου είδους μαζικές εξεγέρσεις των πολιτών, η εικόνα και το ντοκουμέντο ως συνδιαμορφωτής ταυτοτήτων καταφέρνουν να κλονίσουν τις διακρίσεις σε θεσμικό επίπεδο, όπως για παράδειγμα την ισάριθμη στελέχωση των μουσείων από Αφροαμερικανούς και μη. Αν δηλαδή λειτουργούν κυρίως εκτονωτικά και οδηγούν σε ανώδυνες λύσεις, που απλώς λειτουργούν ως άλλοθι της κυρίαρχης πολιτικής ενώ ταυτόχρονα δημιουργούν την ψευδαίσθηση μίας ουσιαστικής ανατροπής. Αυτό δεν σημαίνει ότι τόσο το ντοκουμέντο όσο και η τέχνη δεν ευαισθητοποιούν το κοινό και ότι δεν παρέχουν την δική τους συμβολή σε μελλοντικές αλλαγές. Άλλο είναι όμως το να βλέπει κανείς εικόνες από το Black Lives Matters και άλλο να συμμετέχει στην διαμαρτυρία.
Επομένως, η έκθεση ανοίγει έναν διάλογο πάνω στην δύναμη του ντοκουμέντου, στην δύναμη της εικόνας εν γένει, της εικόνας που γίνεται κυρίαρχη στην εποχή της ψηφιακής κουλτούρας και της οπτικής επικοινωνίας, στη σχέση δηλαδή ανάμεσα στην ίδια την ζωή και σε μία ζωή που γίνεται αντιληπτή ή διαμορφώνεται από εικόνες.
Δεν είναι τυχαίο ότι η έννοια του ντοκουμέντου έχει απασχολήσει σύγχρονους καλλιτέχνες και από την αντίστροφη πλευρά, για αυτό που δεν δείχνει, ή το μυθοπλαστικό ντοκουμέντο πχ σε έργα των Κutlug Ataman και Αtlas Group.
Το γεγονός ότι η έκθεση καταφέρνει να αγγίξει τέτοια ζητήματα, που είναι εκτός της στόχευσής της, αποτελεί μέρος της επιτυχίας της. Η επίδραση στο συναίσθημα είναι και αυτή ένα ισχυρό της σημείο, αν και για το απομακρυσμένο από την αμερικανική πραγματικότητα ελληνικό κοινό η φόρτιση είναι μάλλον μικρότερη.
Η έκθεση Madder and Madder and Hotter and Hotter στο 1927 art space (Κυψέλης 52, 1ος όροφος) διαρκεί έως 19 Ιουνίου.
TAGS
