Tο άρθρο δημοσιεύτηκε στο τ. 246 των Νέων της Τέχνης (15 Σεπτεμβρίου 2019)

Η υπουργός Πολιτισμού μιλά για το σύγχρονο πολιτισμό, τον εκσυγχρονισμό του ΤΑΠΑ και την ανάδειξη των μνημείων της Μακεδονίας

Η πρώτη κυρία του πολιτισμού στη χώρα έχει ανοίξει όλα τα καυτά μέτωπα του υπουργείου της και αναζητά την επίλυσή τους. Το προσπάθησαν και προκάτοχοί της, τουλάχιστον λίγοι, όμως στην περίπτωσή της η ακλόνητη αποφασιστικότητα και η σιδερένια πυγμή που επιδεικνύει στη διαχείριση του χαρτοφυλακίου της καθιστά δύσκολη, έως αδύνατη, την αμφισβήτηση των ικανοτήτων, της βαθιάς γνώσης του αντικειμένου και της αποτελεσματικότητάς της – ασχέτως προσήμου το οποίο ούτως ή άλλως θα το καθορίσει και ο χρόνος. Εξίσου δεινή είναι και η ρητορική ικανότητά της να αποκαλύπτει μόνο όσα εκείνη επιθυμεί να ακουστούν – μάλλον δεν θα τη δούμε να κάνει χοντρές επικοινωνιακές γκάφες – απόρροια ενδεχομένως των 10 χρόνων της θητείας της ως γενική γραμματέας στο Υπουργείο Πολιτισμού κοντά σε επαγγελματίες πολιτικούς.

Ποιο είναι όμως το όραμά της για το σύγχρονο πολιτισμό;
«Καταρχάς διορίσαμε γενικό γραμματέα σύγχρονου πολιτισμού», μας δηλώνει. «Η θέση είχε θεσμοθετηθεί από την προηγούμενη κυβέρνηση αλλά είχε μείνει ανενεργή. Επομένως το να στελεχωθεί αμέσως δείχνει τη σημασία που και η κυβέρνηση και εγώ προσωπικά αποδίδουμε σε αυτό το κομμάτι. Ο πολιτισμός, ειδικά στην Ελλάδα, θα πρέπει να είναι η απόλυτη συνέργεια των δύο αξόνων του – της σύγχρονης δημιουργίας και της πολιτιστικής κληρονομιάς. Οι πολιτιστικοί θεσμοί πρέπει να λειτουργήσουν με την ελευθερία που πρέπει να διέπει τη σύγχρονη πολιτιστική δημιουργία. Επίσης, είναι ανάγκη να αποκτήσουν διαδικασίες και πλαίσιο λειτουργίας, οργανισμούς λειτουργίας και εσωτερικούς κανονισμούς ώστε να ξέρει ο καθένας τη δουλειά του».

Σύγχρονες προκλήσεις που ζητούν λύση
Τι θα γίνει, λοιπόν, με το ΕΜΣΤ; Έχετε βάλει ως όριο για το άνοιγμά του το πρώτο εξάμηνο του 2020. Χρειάζεται, πιστεύετε, διευθυντή για να ξεκινήσει ή αυτό μπορεί να γίνει και με προσωρινή διοίκηση;
Ναι, όταν ανοίξει χρειάζεται να έχει και τον διευθυντή του. Νομίζω ότι έχουμε μπροστά μας λίγο χρόνο για να καταλήξουμε ποιος θα είναι. Καλό θα ήταν να υπάρξει πλήρωση της θέσης μέσα από μια προκήρυξη και πάνω σε αυτό
δουλεύουμε. Όμως ακόμα και αν δεν το προλάβουμε, δεν θα καθυστερήσουμε το μουσείο. Θα πάρουμε το κόστος να διορίσουμε τον πρώτο διευθυντή, όπως γίνεται και στο Εθνικό Θέατρο και στο Φεστιβάλ και στο μεταξύ να ολοκληρωθεί η διαγωνιστική διαδικασία.

Πάντως το μουσείο δεν έχει ανοίξει μέχρι σήμερα όχι επειδή δεν είχε διευθυντή αλλά επειδή, για παράδειγμα, δεν είχε το απαραίτητο προσωπικό.
Τώρα το έχει.

Υπάρχουν δηλαδή τα 88 άτομα που απαιτούνται για τη λειτουργία του;
Αυτή τη στιγμή το προσωπικό που υπάρχει είναι επαρκές. Ήταν και μία απαίτηση του χορηγού, του Ιδρύματος Νιάρχος. Από εκεί και πέρα, αν χρειάζονται περισσότεροι φύλακες για να λειτουργήσει, τη διαδικασία αυτή ξέρει και την κάνει πολύ καλά το υπουργείο. Πάντως, όταν λειτουργήσει το μουσείο, αυτό θα γίνει κανονικά.

Στο Ακροπόλ, πέρα από το πωλητήριο στο ισόγειο και το εστιατόριο στον τελευταίο όροφο, πώς θα αξιοποιηθούν οι ενδιάμεσοι χώροι;
Θα χρησιμοποιηθεί για τη σύγχρονη πολιτιστική δημιουργία. Περισσότερα θα ανακοινώσουμε με το νόμο που θα περάσουμε– θα μπορούσε να περάσει μέχρι τον Ιανουάριο-Φεβρουάριο· Δεν θα γίνει ο οργανισμός έτσι όπως προβλεπόταν στο σχέδιο νόμου το οποίο είχε ετοιμάσει η προηγούμενη κυβέρνηση, όχι στη γραφειοκρατική του δομή.

Τι σχέδια υπάρχουν για να εξασφαλιστεί η απρόσκοπτη λειτουργία του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου;
Κατ’ αρχήν, ο διευθυντής θα πρέπει να μπορεί να συνεργάζεται με το διοικητικό συμβούλιο, το οποίο θα τοποθετηθεί πολύ γρήγορα. Ένας από τους λόγους που υπάρχει μια δυσκολία σε ανθρώπους καθόλα αξιόλογους που θα θέλαμε να δούμε στο ΔΣ είναι ότι στο πλαίσιο της δουλειάς τους έχουν ζητήσει επιχορηγήσεις, οι οποίες εκκρεμούν επί τετραετία. Επομένως υπάρχει αυτομάτως ένα conflict. Δεν το λέω ως δικαιολογία. Με το να μην λειτουργεί σωστά το Κέντρο τα προηγούμενα χρόνια αυτομάτως αποκλείεται ένας αριθμός ανθρώπων – και δεν είμαστε πολλοί στην Ελλάδα – που θα μπορούσε να βοηθήσει.

© ΥΠΠΟΑ

Πώς θα συνδράμετε στη διευκόλυνση των έργων για την προετοιμασία της Ελευσίνας 2021 – Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης;
Είναι εθνικός στόχος για εμάς. Όμως η κατάσταση που βρήκαμε εμείς όπως και η νέα δημοτική αρχή, η οποία ανέλαβε τυπικά την 1η Σεπτεμβρίου είναι απολύτως απογοητευτική. Δεν έχει γίνει σχεδόν τίποτα από αυτά τα οποία προέβλεπε ο φάκελος διεκδίκησης. Δεν υπάρχει καν συνεργασία ανάμεσα στους ανθρώπους που εμπλέκονται. Ο γενικός γραμματέας σύγχρονου πολιτισμού συνεργάζεται ήδη με τη νέα δημοτική αρχή για να δούμε διορθωτικές κινήσεις ώστε να μπορέσει να γίνει η πολιτιστική πρωτεύουσα αξιοπρεπώς.

Μπορείτε να συμβάλλετε ώστε να ετοιμαστούν οι βασικές κτιριακές δομές – τα κτίρια Ελαιουργίας και Ίρις;
Συμβάλλεις σε κάτι που υπάρχει. Η πολιτιστική πρωτεύουσα είναι σε 18 μήνες και δεν υπάρχει καν μελέτη για τα δύο κτίρια. Κάποιοι άλλοι έχουν την ευθύνη που αυτές οι δομές δεν μπορούν να παραδοθούν και πλέον δεν μπορούν να κάνουν κάτι επ’ αυτού επειδή ο ελληνικός λαός απεφάνθη. Επομένως πρέπει να βρούμε εναλλακτικές λύσεις. Δουλεύουμε πάνω σε αυτές. Η πολιτιστική πρωτεύουσα ως θεσμός διοργανώνεται από τις τοπικές κοινωνίες, άρα η δημοτική αρχή της Ελευσίνας έχει την ευθύνη. Εμείς έχουμε την οδηγία από τον πρωθυπουργό να τη στηρίξουμε στο μάξιμουμ. Πάντως μέχρι σήμερα αυτά που έχουν γίνει για την πολιτιστική πρωτεύουσα δεν εγγυώνται ότι ο θεσμός θα πάει καλά.

Θα δούμε αλλαγές σε πρόσωπα;
Όλα είναι ανοιχτά. Αυτά όμως δεν είναι θέματα του υπουργείου Πολιτισμού· ο δήμος έχει την ευθύνη να στελεχώσει.

Το ΤΑΠΑ και οι πολιτιστικές διαδρομές της Μακεδονίας
Το 2015 έγινε για πρώτη φορά διαγωνισμός Ντιζάιν προκειμένου να σχεδιαστούν αντικείμενα για τα πωλητήρια του ΤΑΠΑ. Η πρόεδρος του ΔΣ του ταμείου, κα Χατζηπέτρου, αναφέρθηκε στην «αναγκαιότητα ανοίγματος στους δημιουργούς, έργα των οποίων θα φιλοξενούνται στα πωλητήρια». Με ποια κριτήρια θα επιλεγούν;
Για το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων και αφού έχει ενημερωθεί πλήρως η νέα πρόεδρος και το Διοικητικό Συμβούλιο θα γίνει μία συνέντευξη Τύπου με τους γενικούς γραμματείς και τη Διοίκηση του ΤΑΠΑ.
Ό,τι καλό υπάρχει και στο ΤΑΠΑ και στο υπουργείο θα συνεχιστεί. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορούν να γίνουν πολύ περισσότερα. Μπορεί να έχει γίνει διαγωνισμός ντιζάιν, υπάρχουν όμως χιλιάδες άλλα πράγματα και συνεργασίες που μπορούν να γίνουν με σύγχρονους δημιουργούς που εμπνέονται από έργα τέχνης. Επιθυμούμε να αξιοποιήσουμε όσο γίνεται περισσότερο τις παραγωγικές δυνάμεις του πολιτισμού ώστε τα πωλητήρια να παρέχουν υψηλής ποιότητας προϊόντα.

Αναφέρεστε σε δημιουργούς που θα προέρχονται από το Εικαστικό Επιμελητήριο; Γιατί υπάρχει ήδη μνημόνιο συνεργασίας με το ΤΑΠΑ.
Αυτά θα τα δει η διοίκηση του ΤΑΠΑ. Το υπουργείο Πολιτισμού εποπτεύει και έχει άμεση εμπλοκή με το νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, όμως το ταμείο έχει διοίκηση που θα κρίνει πώς πρέπει να κινηθεί.

Αρκεί ο νόμος 4412/2016 για τις δημόσιες συμβάσεις έργων προκειμένου να καλύψει τις ανάγκες των πωλητηρίων;
Στόχος μας είναι να υπάρξει ένα νέο θεσμικό πλαίσιο για τη λειτουργία του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων που δεν θα περιορίζεται στον οργανισμό του. Θα είναι ένα ευρύτερο πλαίσιο λειτουργίας. Επιδίωξή μας είναι μέχρι το τέλος Νοεμβρίου να έχουμε έτοιμο το νομοθέτημα για να τεθεί σε διαβούλευση.

Αναφέρατε πρόσφατα ότι θα προωθήσετε ένα πρόγραμμα ανάδειξης των μνημείων της Μακεδονίας. Ποια συγκεκριμένα;
Μιλάμε για πολιτιστικές διαδρομές με όλα τα μείζονα μνημεία της περιοχής. Όμως πολιτιστική διαδρομή δεν σημαίνει μόνο ενώνω μνημεία. Σημαίνει αξιοποιώ την άυλη πολιτιστική κληρονομιά, τη γαστρονομία και τα εντάσσω σε ένα ευρύτερο αναπτυξιακό σχέδιο. Χώροι όπως η Θάσος, η Αμφίπολη, οι Φίλιπποι, οι Αιγές, το Δίον πρέπει να τους διασυνδέσεις με άλλους, λιγότερο γνωστούς και αναπτυγμένους. Ως επιστήμων και όχι ως πολιτικός έχω πει ότι μία διαδρομή η οποία θα ξεκινάει από την Αμφίπολη, θα περιλαμβάνει την Καβάλα – η οποία έχει τεράστια δυναμική και μνημειακή και σύγχρονης δημιουργίας –, τους Φιλίππους και τη Θάσο και θα ενωθεί ενδεχομένως με αντίστοιχη πολιτιστική διαδρομή της Θράκης που θα έχει τη Δοξιπάρα – όταν φτιαχτεί, αλλά είναι στο πλάνο –, τη Μεσημβρία Ζώνη, τη Σαμοθράκη αυτομάτως έχει δημιουργήσει ένα αναπτυξιακό σχέδιο. Αυτό το σχέδιο θέλουμε να γίνει από κοινού με την περιφερειακή και τοπική αυτοδιοίκηση.

Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στο τεύχος 246 (Σεπτέμβριος-Νοέμβριος 2019) των Νέων της Τέχνης.

TAGS

Μαριλένα Αστραπέλλου

Δείτε όλα τα άρθρα του συντάκτη