Οι 2 της Παρασκευής: Ο κορονοϊός, οι προτεραιότητες και η ευκαιρία

Της Όλινκας Μηλιαρέση-Βαρβιτσιώτη

Η ανεξέλεγκτη εξάπλωση του κορονοϊού έχει συμπαρασύρει για τα καλά τον κόσμο της τέχνης. Μεγάλα διεθνή μουσεία, όπως το Πράδο στη Μαδρίτη, κλείνουν, ενώ οι φουάρ τέχνης αναβάλλονται σωρηδόν.

Στη χώρα μας το θέμα παίρνει καθημερινά ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις, καθώς τα διαγνωσμένα κρούσματα διαρκώς αυξάνονται, διαχέοντας τον φόβο. Ενόψει αυτών των ραγδαίων εξελίξεων και αναγνωρίζοντας τη συλλογική ευθύνη για περιορισμό ―όσο είναι δυνατόν― της κατάστασης, μουσεία, ιδρύματα, αίθουσες τέχνης και εκθεσιακοί χώροι κλείνουν ή βάζουν όριο στην προσέλευση των επισκεπτών και αρκετά εγκαίνια αναβάλλονται. Η περίπτωση της TEFAF δε, η οποία την περασμένη εβδομάδα προχώρησε με τη φουάρ της στο Μάαστριχτ παρά τη γενικευμένη ανησυχία και έκλεισε εσπευσμένα μετά τη διάγνωση ενός εκθέτη θετικού στον ιό, αποδεικνύει γιατί πρέπει να επανεξετάσουμε τις προτεραιότητές μας.

Μοιάζει σαν αυτή η πανδημία να ήρθε για να μας κάνει να αμφισβητήσουμε σοβαρά τις αξίες του καπιταλιστικού μοντέλου πάνω στο οποίο έχει δομηθεί η καθημερινότητά μας. Τι έχει μεγαλύτερη σημασία: να συνεχίσουμε με τους καταιγιστικούς ρυθμούς της καθημερινότητάς μας επιδιώκοντας την αύξηση του κέρδους, σαν να μη συμβαίνει τίποτα, ή να κάνουμε μία παύση, θέτοντας σε προτεραιότητα τα αγαπημένα μας πρόσωπα;

Καθώς γράφω αυτές τις γραμμές από το σπίτι πλέον και, παράλληλα, όπως όλοι, είμαι κολλημένη στις οθόνες της τηλεόρασης και του κινητού αναμένοντας νεότερα για την κατάσταση, συνειδητοποιώ ότι δεν είμαστε καθόλου προετοιμασμένοι ψυχολογικά για έναν τελείως διαφορετικό τρόπο ζωής. Πόσο εύκολα να δεχτούμε, άλλωστε, ότι πρέπει να περιορίσουμε τις ανάγκες μας και να επιστρέψουμε σε έναν βασικό τρόπο ζωής για να φροντίσουμε το μόνο πράγμα που κάνει τα πάντα να κινούνται και πολλές φορές θεωρούμε αυτονόητο: την υγεία μας;

Βλέποντας πόσο καθάρισε η ατμόσφαιρα των μεγάλων αστικών κέντρων της Κίνας λόγω της περιορισμένης λειτουργίας των εργοστασίων και της μειωμένης κίνησης στους δρόμους, σκέφτομαι ότι ίσως τελικά είναι καιρός να αναλογιστούμε τι έχει πραγματικά αξία για μια ουσιαστική ισορροπία στην κοινωνία μας.

Οι Ιταλοί βγαίνουν στα μπαλκόνια σε ένα αυτοσχέδιο flash mob για να «ξορκίσουν» τον ιό που τους έχει χτυπήσει © Mauro Scrobogna/LaPresse

Του Δημήτρη Αθηνάκη

Αν υπάρχει έστω και ένα «θετικό» μέσα σε αυτό το lockdown ενός χώρου όπως ο πολιτισμός ―που ανέκαθεν διέρχεται πολυεπίπεδη και πολυπαραγοντική κρίση, ανέκαθεν δεν καταφέρνει τον κοινωνικά καταλυτικό ρόλο για τον οποίον, λένε, προώρισται, ανέκαθεν τα βρίσκει σκούρα στο ισοζύγιο προσφορά-ζήτηση―, αν υπάρχει έστω και ένα «θετικό», λοιπόν, αυτό θα είναι ο ξανακερδισμένος χρόνος.

Ένα αναγκαστικό και τόσο κρίσιμα απαραίτητο pause μπορεί να επιφέρει μεγέθυνση αυτών που στην κεκτημένη ταχύτητα της περιώνυμης καθημερινότητας αγνοούμε. Αυτός ο ξανακερδισμένος χρόνος μπορεί να είναι η μεγάλη ευκαιρία του πολιτιστικού οικοσυστήματος να προβεί σε ενδοσκόπηση, που δεν θα ξεπέσει σε ομφαλοσκόπηση, και σε απολογισμό, που δεν θα κατρακυλήσει στη μοιρολατρία.

Καλλιτέχνες, θεωρητικοί, επιμελητές, ιδρύματα, γκαλερί, φουάρ, συλλέκτες, δημοσιογράφοι και κοινό ίσως βρούμε ―εν μέσω επιβεβλημένης ανάπαυλας για το καλό όλων μας― την ευκαιρία όχι μόνον να θεωρήσουμε και ίσως να αναθεωρήσουμε αυτό που «κάνουμε», αλλά και, ακόμη πιο κρίσιμα, να θέσουμε εξαρχής σε εαυτούς (και, αφού απαντήσουμε ειλικρινά, και σε αλλήλους) το θεμελιωδέστερο ερώτημα: γιατί και για ποιον το κάνουμε.

Δεν αρκεί, νομίζω, να ξέρουμε ποιοι είμαστε· αυτό το λύνουν, κατά κανόνα, οι «ψ» επιστήμες, καθώς και οι συν αυτή. Αυτό που περισσότερο μοιάζει απαραίτητο ―προκειμένου πράγματι να επιτελέσουμε τον ρόλο που έχουμε επιλέξει ή μας έχει ανατεθεί και να μην παραμείνουμε χόμπι ή απλώς… εξτραβαγκάντσα― είναι να ξαναρωτήσουμε αν είμαστε ανήκοντες ή ανέστιοι. Αν, εντέλει, θα παραμείνουμε στην καλοπροαίρετη αδιαφορία ή θα μετακινηθούμε προς την πόλη.

TAGS
Εργαστήριο Συντήρησης & Αποκατάστασης