Χρίστος Χριστοφής Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο τ. 249 των Νέων της Τέχνης (15 Μαρτίου 2020)
Συλλέκτης «παλαιάς κοπής», με μια ρομαντική προσέγγιση για την τέχνη, έχει προσανατολίσει τις αναζητήσεις του στους Έλληνες ζωγράφους, ανακαλύπτοντας μάλιστα νωρίς ονόματα που σήμερα μας απασχολούν
Μία ακουαρέλα του Νίκου Νικολαΐδη αγορασμένη το 1973 από το εργαστήριό του στην οδό Ακαδημίας έναντι 500 δραχμών ήταν το πρώτο έργο που συγκίνησε τον συλλέκτη Χρίστο Χριστοφή. «Πορτρέτο του Μπαρμπα-Λιά, ψαρά από τις Πετριές Ευβοίας, φιλοτεχνημένο το 1972, όπως μου είπε τότε ο καλλιτέχνης. Ένας χαρούμενος, ίσως και ευτυχισμένος, γεροντάκος. Μου άρεσε το χαμόγελό του και το επέλεξα», αναφέρει. Έκτοτε πέρασαν 47 χρόνια. Σήμερα έχει περίπου 280 έργα 110 Ελλήνων καλλιτεχνών. Ποτέ δεν είδε την τέχνη ως επένδυση. Δεν ψάχνει για ευκαιρίες.
Γιώργος Λαζόγκας, Τοπίο 1989
Πώς όμως ξεκίνησε η σχέση του με την τέχνη;
«Η τέχνη άρχισε να με ενδιαφέρει από τα 20 χρόνια μου, χωρίς να υπάρχουν ερεθίσματα από το οικογενειακό περιβάλλον. Διάβαζα τα λιγοστά βιβλία τέχνης που είχα διαθέσιμα. Καθοριστικό ρόλο, πιστεύω, έπαιξε και το περιοδικό Ζυγός που αγόραζα ανελλιπώς από τη δεκαετία του ’70. Έβλεπα συχνά εκθέσεις στην Αγγλία τα χρόνια των σπουδών μου και όταν εργαζόμουν στο Λονδίνο. Μετά την επιστροφή μου στην Ελλάδα το 1979, παρακολουθούσα συστηματικά τις εκθέσεις στις αθηναϊκές γκαλερί. Σιγά σιγά ξεκίνησαν και οι αγορές έργων», σημειώνει.
Αγοράζετε αποκλειστικά έργα Ελλήνων δημιουργών. Για ποιο λόγο;
Ζω εδώ και έρχομαι σε επαφή ευκολότερα με το έργο Ελλήνων καλλιτεχνών. Επιπλέον, με ενδιαφέρει να παρακολουθώ την εξέλιξη του έργου των καλλιτεχνών της συλλογής. Εισπράττω τη μεγαλύτερη συγκίνηση μπροστά σε έργα των Νίκου Χουλιαρά, Γιώργου Λαζόγκα, Κυριάκου Μορταράκου, Τάσου Μαντζαβίνου και Μανώλη Μπιτσάκη, τους οποίους γνώρισα στα πρώτα τους βήματα· με τους περισσότερους διατηρώ μακροχρόνιες σχέσεις φιλίας. Η ενασχόλησή μου με την τέχνη είναι τρόπος ζωής. Έχω βρει το ικιγκάι μου στην τέχνη, όπως θα έλεγαν οι Ιάπωνες. Αυτό για το οποίο αξίζει να ζει κανείς, να έχει μια ευτυχισμένη ζωή.
Η ενασχόλησή μου με την τέχνη είναι τρόπος ζωής. Έχω βρει το ικιγκάι μου στην τέχνη, όπως θα έλεγαν οι Ιάπωνες. Αυτό για το οποίο αξίζει να ζει κανείς, να έχει μια ευτυχισμένη ζωή
Επιλέγετε έργα νέων καλλιτεχνών. Γιατί;
Το «Κοιτάω πάντα μπροστά» για μένα αποτελεί φιλοσοφία ζωής. Η συλλογή μου αποτελείται αποκλειστικά από έργα ζώντων δημιουργών κατά το χρόνο απόκτησής τους. Καλλιτέχνες με τους οποίους συνυπάρχω λίγο-πολύ την ίδια χρονική περίοδο, έχω κοινές εμπειρίες και ερεθίσματα. Επίσης ενδιαφέρομαι για νέες, φρέσκιες προτάσεις και αυτές συνήθως προέρχονται από νεότερους καλλιτέχνες όπως, μεταξύ άλλων, των Ηλία Καφούρου, Γιάννη Βαρελά, Πάνου Παυλόπουλου και Ανδρέα Λόλη.
Τα περισσότερα έργα σας είναι ζωγραφικά. Ποια η γνώμη σας για τη ζωγραφική ως εικαστικό μέσο;
Από το 1912 που ο Marcel Duchamp διακήρυξε το τέλος της, η ζωγραφική αμφισβητήθηκε πολλές φορές. Στην πραγματικότητα, όμως, διατηρείται πάντα ζωντανή. Η Μαρία Μαραγκού, όχι πολλά χρόνια πριν, είχε χαρακτηρίσει τη ζωγραφική «παλιομοδίτισα, εμπορική, αειθαλή, ζωντανή». Το 2014 ήμουν συνεπιμελητής στην έκθεση Σήμερα, η Ζωγραφική στην Πινακοθήκη Βογιατζόγλου. Ο τίτλος του κειμένου μου για τον κατάλογο της έκθεσης – Η ζωγραφική πέθανε – Ζήτω η ζωγραφική – με εκφράζει απόλυτα.
Ηλίας Καφούρος, THE AND (Νίκος Αλεξίου), 2011
Ποιος είναι ο ρόλος του συλλέκτη στην εξέλιξη της ιστορίας της τέχνης;
Ο καθένας βάζει ένα λιθαράκι, γράφει μια σελίδα, μια παράγραφο, έστω μια πρόταση στο βιβλίο της Ιστορίας της Τέχνης. Σήμερα υπάρχουν οι tastemakers, οι ρυθμιστές του γούστου, ανάμεσά τους και μεγάλοι συλλέκτες. Αυτοί, μαζί με διευθυντές μουσείων και τεχνοκριτικούς, εντεταλμένους ή μη, είναι σε θέση να καθορίσουν την εξέλιξη. Ευτυχώς, όμως, η Ιστορία της Τέχνης, μέσα στο χρόνο, αναθεωρείται, ξαναγράφεται.
Και ο ρόλος του καλλιτέχνη σήμερα;
Ο καλλιτέχνης δημιουργεί για να ικανοποιήσει δική του ανάγκη. Ανήκει στους προικισμένους, όπως ο ποιητής. Δεν διαμορφώνει μόνο το δικό μας αισθητικό γούστο, αλλά μας βοηθά να δούμε τον κόσμο διαφορετικά. Η ενασχόληση με την τέχνη διαμορφώνει χαρακτήρα· σε κάνει άλλο άνθρωπο, καλύτερο άνθρωπο.
Τι σχέδια έχετε για το μέλλον της συλλογής σας;
Δεν είναι τόσο πολλά τα έργα για να με προβληματίσουν. Τα απολαμβάνω. Στο καθιστικό του σπιτιού μου υπάρχουν 42 έργα, στο υπνοδωμάτιό μου 26, στο γραφείο 12. Έχω παραχωρήσει αρκετά και στα τρία παιδιά μου. Ορισμένα θα επιθυμούσα να βρουν θέση στο ΕΜΣΤ. Θα ταίριαζαν και ελπίζω ότι θα τα δεχτούν. Δεν είμαι εγώ για ιδρύματα και τέτοιες πολυτέλειες.
Ό,τι κάνει ο συλλέκτης το κάνει πρωτίστως για τον εαυτό του. Τα κίνητρα του μπορεί να είναι περίπλοκα και αμφιλεγόμενα. Η δική μου συλλογή εκφράζει μόνο το προσωπικό μου γούστο. Τίποτα περισσότερο. Με τις επιλογές μου εκφράζομαι και προτείνω. Δεν δημιουργώ.
TAGS
