Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο τ. 249 των ΝτΤ (Μάρτιος-Μάιος 2020)

Υπήρξε από τους πρώτους που οικειοποιήθηκαν το νέον ως εικαστικό υλικό, απομακρύνοντάς το από το λειτουργικό χαρακτήρα του στη σύγχρονη μητρόπολη και προσφέροντάς του νέες μορφοπλαστικές και εννοιολογικές νοηματοδοτήσεις σε πολυάριθμες εκθέσεις και εικαστικές παρεμβάσεις στο δημόσιο χώρο.

Γεννημένος στον Άγιο Νικόλαο Γυθείου το 1926, ο Στήβεν Αντωνάκος μετανάστευσε με την οικογένειά του στη Νέα Υόρκη το 1930, πόλη που φιλοξένησε το εργαστήριό του από τα τέλη της δεκαετίας του ’40 έως το τέλος της ζωής του το 2013. Εκεί, τη δεκαετία του ’50, ξεκίνησε να πειραματίζεται με συναρμογές διαφορετικών μέσων που υποδείκνυαν το ενδιαφέρον του για την αφηρημένη γεωμετρική φόρμα. Τη δεκαετία του ’60 προχώρησε στο υλικό που καθόρισε την εικαστική «υπογραφή» του: το νέον, το οποίο άντλησε από τη μαζική κουλτούρα, για να το αξιοποιήσει σε ένα εικαστικό λεξιλόγιο που διεύρυνε τις μορφολογικές, χωρικές και κινητικές δυνατότητές του.

Τετράγωνα, παραλληλεπίπεδα, κύκλοι, τόξα, ελλείψεις, γωνίες και ευθείες γραμμές ανήκουν στις μινιμαλιστικές συνθέσεις του, οι οποίες αντανακλούν την παρουσία της αρχιτεκτονικής δομής. Παράλληλα, η χρήση του χρώματος και του φωτισμού σε αυτές, ανάλογα με την έντασή τους, προσφέρει άλλοτε ρυθμό και την αίσθηση της συνεχούς κίνησης και άλλοτε εσωτερικό βάθος και υποβολή. Οι αναζητήσεις σε σχέση με τον τόπο, την κλίμακα, τις διαστάσεις και το χαρακτήρα του χώρου –όπως τον αντιλαμβανόταν ο ίδιος και τον μοιραζόταν με τον θεατή – εκφράζονται στο πολύπλευρο έργο του που διαμορφώνεται στον καμβά, σε φωτιζόμενα πάνελ και τρισδιάστατες εσωτερικές εγκαταστάσεις. Αλλά ακόμα και σε δημόσια έργα – στις 55 αρχιτεκτονικής κλίμακας εικαστικές παρεμβάσεις του στις ΗΠΑ, στο Ισραήλ, στην Ιαπωνία και στην Ευρώπη, όπου και το έργο Πομπή στο σταθμό μετρό Αμπελόκηποι στην Αθήνα –, τα Δωμάτια και τα Παρεκκλήσια, με αναφορά στη βυζαντινή παράδοση και την έννοια της πνευματικότητας.

Στήβεν Αντωνάκος, Sky of Mani
ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗ MOMus – ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ / ΣΥΛΛΟΓΕΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΙ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

Στο χώρο του MOMus – Μουσείο Άλεξ Μυλωνά, οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να συναντήσουν μια σειρά τυπωμάτων του Αντωνάκου σε συνομιλία με έργα της ρωσικής πρωτοπορίας από τη συλλογή Κωστάκη, παρακολουθώντας μια διασταύρωση ιδεών που ο ίδιος είχε διαβλέψει σε επιστολή του το 2012: «Υπάρχουν μεγάλοι δρόμοι που μπορούν να εξερευνηθούν και να φέρουν καρπούς από τη μελέτη της σχέσης ανάμεσα στα έργα των Ρώσων πρωτοπόρων και της συγκεκριμένης και αφηρημένης γεωμετρίας που χρησιμοποιώ με ποικίλα μέσα εγώ, στα δικά μου έργα». H γεωμετρία του κονστρουκτιβισμού και ο μυστικισμός της σουπρεματιστικής σύνθεσης φόρμας και χρώματος είναι στοιχεία που προβάλλουν ως παραπομπές στην εικαστική διαμόρφωση των τυπωμάτων του Αντωνάκου, στα οποία κυριαρχούν τα επικαλυπτόμενα επίπεδα, το κολάζ και το ντεκολάζ, οι ζωγραφικές παρεμβάσεις, οι χρήσεις διαφορετικών υλικών, οι συνθέσεις μεταξύ γεωμετρικών σχημάτων, οι αντιθέσεις των χρωμάτων και οι αντανακλάσεις του φωτός. Η παράλληλη θέαση των έργων του με έργα των Malevich, Kliun, Rodchenko, Kudriashev, Udaltsova και Ender φέρνει στο προσκήνιο ιδιότυπες συγγένειες και υπογραμμίζει το διαρκή πειραματισμό του καλλιτέχνη σε χώρο, φόρμα και χρώμα, προσφέροντας μια νέα εμπειρία, φαντασίας και αισθήσεων, μέσα σε αυτό το εικαστικό περιβάλλον.

TAGS

Χάρις Κανελλοπούλου

Δείτε όλα τα άρθρα του συντάκτη