Η έκθεση του Βρετανού καλλιτέχνη και κινηματογραφιστή στην Tate Modern, η πρώτη μεγάλη ατομική του από το 1999 που κέρδισε το βραβείο Turner, δεν είναι ευχάριστη. Σε μια εποχή, όμως, που το θέμα της ποιότητας στην τέχνη έχει αποδεσμευτεί από την ηδονιστική απόλαυση ενός όμορφου θεάματος και κυρίως αφορά εγκεφαλικές συγκινήσεις πυροδοτημένες από αλλεπάλληλες αναμετρήσεις με το κοινωνικοπολιτικό ή/και ηθικό αίσθημα του θεατή, είναι αυτή η οξεία ενόχληση που προκαλεί η δουλειά του που την απογειώνει. Πέρα από τον επικό λυρισμό του John Akomfrah ή τη δριμύτητα του Arthur Jafa – ποιότητες που χαρακτηρίζουν μια ένδοξη υιοθέτηση του φιλμικού μέσου από μαύρους σύγχρονους καλλιτέχνες –, ο McQueen κερδίζει τις εντυπώσεις μέσα από μια σοκαριστική ωμότητα που σε κρατάει ακατάπαυστα σε ανησυχία. Υπό αυτή τη σκοπιά, μία αναδρομική του είναι μάλλον δύσκολο εγχείρημα, για τον θεατή πρωτίστως, αφού μετά από κάθε φιλμ χρειάζεσαι λίγα λεπτά για να συνέλθεις. Το στήσιμο της έκθεσης στην Tate Modern πάντως αποδεικνύεται εξαιρετικά λειτουργικό, με οθόνες διάσπαρτες στο χώρο, μικρές αίθουσες προβολής και ευρύχωρους πάγκους για το απαραίτητο ξαπόσταμα.

Steve McQueen, Carib’s leap, 2002, στιγμιότυπο από βίντεο © Steve McQueen. Παραχώρηση του καλλιτέχνη, της Thomas Dane Gallery και Marian Goodman Gallery

Έργα όπως το 7^th Nov. (2001) και το Ashes (2002-15), τα οποία κοιτάζουν τις συνθήκες ζωής – και θανάτου – νέων στα γκέτο και την έννοια της αρρενωπότητας, ή το Western deep (2002), μια αλληγορία για την αποικιοκρατία που καταγράφει ωμά την εργασιακή κόλαση στα πιο βαθιά ορυχεία χρυσού στον κόσμο, σε προσγειώνουν άγρια στην πραγματικότητα, ενώ ταυτόχρονα δοκιμάζουν τις εκφραστικές δυνατότητες νέων σχέσεων ήχου και εικόνας. Οι σύντομες βίντεο-εγκαταστάσεις, όπως τα έργα Charlotte (2004) και Cold breath (1999), προκαλούν μια αισθητική σύγχυση αρκετά ενοχλητική ώστε να εγείρει ερωτήματα συσχετισμών σχετικά με την τρέχουσα οπτική κουλτούρα. Εξίσου πολιτικά αλλά πιο εννοιολογικά, τα Static (2009) και Once upon a time (2002), σε δύο τεράστιες οθόνες που δεσπόζουν στο χώρο, δημιουργούν ένα δονούμενο οπτικοακουστικό περιβάλλον που δίνει ρυθμό και ταυτότητα στη συνολική εμπειρία.

Steve McQueen / Tate Modern, Λονδίνο, έως 6 Σεπτεμβρίου 

TAGS

Γκέλυ Γρυντάκη

Δείτε όλα τα άρθρα του συντάκτη