Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο τ. 249 των ΝτΤ (Μάρτιος-Μάιος 2020)

Καθώς περιφέρεσαι μέσα στο χαοτικό σύμπλεγμα με τους ατελάρωτους καμβάδες της Vivian Suter, νομίζεις ότι μυρίζεις το χώμα, τα λουλούδια ή τον επικείμενο ερχομό μιας μπόρας. Οι δημιουργίες της, παρότι χωρίς τίτλο, μιλούν με ευφράδεια για τα δέντρα, τη λίμνη, τα σκυλιά της, τις αλλαγές των εποχών και των ανέμων. Κάπου διακρίνονται οι θέσεις του ήλιου, η γραμμή του ορίζοντα, ένα μονοπάτι, τα χρώματα της δύσης. Θέλεις να τις χαϊδέψεις, να τις ξεφυλλίσεις, ακόμα και να ξεκουραστείς πάνω τους, όπως ο Tintin, ο σκύλος της καλλιτέχνιδας, που κατά καιρούς τις επιλέγει για καναπέ – εξού και ο τίτλος της έκθεσης, Tintin’s sofa.

Μοιάζει σαν οι καμβάδες της να είχαν αφεθεί στην ύπαιθρο περιμένοντας το χρόνο να μιλήσει μέσα από αυτούς, σαν να προσκάλεσαν τη φύση να συντάξει πάνω τους το ποίημά της. Είναι προϊόντα του τυχαίου και του βιωματικού, όχι μόνο στην πραγματοποίηση αλλά και στην εγκατάσταση

Η ιδιόμορφη τέχνη της Suter και ο τρόπος που επιλέγει να εκτίθενται τα έργα της ανακαλεί τη συζήτηση σχετικά με το διευρυμένο πεδίο της ζωγραφικής. Παρουσιάζονται όχι ως μεμονωμένες δισδιάστατες παραστάσεις, αλλά ως ενιαία σύνθεση από ζωγραφισμένα απτά αντικείμενα που, καθώς αιωρούνται, έρπουν και απλώνονται, γίνονται τέντες, σημαίες, παραβάν, παράθυρα, χαλιά ή αιώρες. Δημιουργούν, δηλαδή, περιβάλλοντα.

Αυτές οι ζωγραφικές εγκαταστάσεις – που θαυμάσαμε και στην Αθήνα κατά τη διάρκεια της documenta 14 – έχουν μια πρωτοφανή οργανικότητα που δεν οφείλεται σε συγκεκριμένα μοτίβα ή βιομορφικά σχέδια. Μοιάζει σαν οι καμβάδες της να είχαν αφεθεί στην ύπαιθρο περιμένοντας το χρόνο να μιλήσει μέσα από αυτούς, σαν να προσκάλεσαν τη φύση να συντάξει πάνω τους το ποίημά της. Είναι προϊόντα του τυχαίου και του βιωματικού, όχι μόνο στην πραγματοποίηση αλλά και στην εγκατάσταση. Η καλλιτέχνης περιγράφει ότι τοποθετεί τον πρώτο καμβά στο χώρο και μετά προχωρά αυτοσχεδιαστικά με τους υπόλοιπους. Αντιμετωπίζει την πρακτική της ως κάτι το ιδιοσυγκρασιακό, αφηρημένο, σωματικό και τελικά γλυπτικό, που την κάνει πρωτίστως να νιώθει καλά. Την ευδαιμονία αυτή επιθυμεί να μεταβιβάσει και στο κοινό. Βασικός πρωταγωνιστής στη δουλειά της είναι το χρώμα – του ουρανού, της λάσπης, του γρασιδιού και των λουλουδιών – που «κουβαλάει» μέσα της. Μια ιδιότητα που αποδίδει στην καταγωγή της από την Αργεντινή.

Vivian Suter, άποψη εγκατάστασης Tintin’s sofa στο Camden Arts Centre
ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΔΑΣ, ΤΗΣ GLADSTONE GALLERY (ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ) ΚΑΙ ΤΟΥ CAMDEN ARTS CENTRE

Μέσα από την έκθεση είναι σαν να μας «ανοίγει το σπίτι της» ή να μας παίρνει μαζί της σε μια βόλτα στο δάσος. Άλλωστε, το σπίτι της είναι κυριολεκτικά μέσα στη ζούγκλα, στη Γουατεμάλα, πλάι στη λίμνη Ατιτλάν. Εκεί ζει τα τελευταία 40 χρόνια, αφότου αποφάσισε να αφήσει την πόλη και να αφιερωθεί στη ζωγραφική. Και όταν πριν από χρόνια οι τροπικές καταιγίδες πλημμύρισαν σπίτι και εργαστήριο, δεν θεώρησε ότι τα έργα της καταστράφηκαν·  τα είδε να εξελίσσονται σε διάλογο με το φυσικό τους περιβάλλον – όπως το ράγισμα στο Μεγάλο γυαλί του Duchamp – ανάγοντάς τα έτσι ταυτόχρονα σε ντοκουμέντα του συμβάντος. Υπό αυτό το πρίσμα, η ζωγραφική της γίνεται ένα αρχείο στιγμών.

Στον αντίποδα του σκεπτικισμού της κριτικού τέχνης Rosalind Krauss απέναντι σε μια υπονομευτική για τη μεγάλη τέχνη «μεταμεσική συνθήκη», αυτή μιας πολυσύνθετης καλλιτεχνικής δημιουργίας πέραν του ενός και συγκεκριμένου μέσου, εδώ έχουμε μια χειμαρρώδη ζωγραφική που ξεπερνά τις δύο διαστάσεις εκτεινόμενη στα όρια της γλυπτικής εγκατάστασης, χωρίς να προδίδει ούτε στιγμή το μέσον της. Αντιθέτως, του χαρίζει απεριόριστη εκφραστική δύναμη, καθώς το αφήνει να διαχέεται σαν τζαζ μουσική στον τρισδιάστατο χώρο κατά τη δημιουργία του και κατά την παρουσίασή του.

Με τον ευδαιμονισμό και την άχρονη φυσικότητά της, η έκθεση της Suter αναδεικνύει μια τέχνη που αρνείται τον ψηφιακό κόσμο· είναι μια τέχνη πολυδιάστατη, της γης και της χειρονομίας, που μοιάζει να μας κοιτάζει από μακριά, από το τροπικό της δάσος ή από την εποχή που δεν υπήρχαν οθόνες, κλείνοντας το μάτι – έστω και ακούσια – στο ερώτημα του τι μπορεί να είναι ζωγραφική σήμερα.

Δείτε την έκθεση με ξενάγηση εδώ: https://archive.camdenartscentre.org/archive/d/Suter

TAGS

Γκέλυ Γρυντάκη

Δείτε όλα τα άρθρα του συντάκτη