Tο άρθρο δημοσιεύτηκε στο τ. 247 των Νέων της Τέχνης (15 Νοεμβρίου 2019)

Η πόλη που τραγούδησε ο Όμηρος και αναζήτησαν με πάθος οι αρχαιολόγοι πρωταγωνιστεί στη νέα blockbuster έκθεση του Βρετανικού Μουσείου. Να τι μας αποκάλυψαν οι επιμελητές της

Για περισσότερα από 3.000 χρόνια εξιτάρει τη φαντασία κοινού και αρχαιολόγων. Το μύθικο Ίλιον των ομηρικών επών αλλά και η πόλη που ξεκίνησε να αποκαλύπτει η αρχαιολογική σκαπάνη του Σλήμαν το 1870  «ζωντανεύει» στην πολυαναμενόμενη έκθεση Troy: Myth and reality.

Σχεδόν 300 αντικείμενα, κάποια από τα οποία επιστρέφουν στο Λονδίνο μετά από 150 χρόνια, αφηγούνται την ιστορία της Τροίας αλλά και των χαρακτήρων που συνδέθηκαν μαζί της και αποδεικνύουν την ισχυρή επίδραση του μύθου στην τέχνη ως τις μέρες μας. Όσοι βρεθείτε στο Βρετανικό Μουσείο θα έχετε την ευκαιρία να θαυμάσετε ευρήματα από τις ανασκαφές του Σλήμαν, αλλά και έργα τέχνης που αντλούν έμπνευση από τον Τρωικό πόλεμο. Ανάμεσά τους, μία σπάνια αρχαία αναπαράσταση του Δούρειου Ίππου στο καπάκι μίας ρωμαϊκής σαρκοφάγου. Ιδιαίτερη μνεία αξίζει το γλυπτό του Filippo Albacini, Πληγωμένος Αχιλλέας (1825), δάνειο από το Chatsworth House, καθώς το βέλος που τραυματίζει τον ήρωα επιχρυσώθηκε ξανά για τις ανάγκες της έκθεσης.

Γιατί, όμως, αυτή η ιστορία του Τρωικού κύκλου και οι χαρακτήρες του θεωρούνται ακόμα επίκαιροι; Οι επιμελητές της έκθεσης, Alexandra Villing, Victoria Donnellan και Lesley Fitton, μας εξηγούν πως «Τα ανθρώπινα θέματα του μύθου της Τροίας, που ενσαρκώνουν οι πρωταγωνιστές του, πάντα άγγιζαν τους ανθρώπους, εξασφαλίζοντας έτσι και τη διαχρονικότητα της ιστορίας. Για παράδειγμα, μέσα από τον Αχιλλέα και τον Έκτορα μπορούμε να αναλογιστούμε το κόστος του ηρωισμού, ενώ από τα ταξίδια του Οδυσσέα και του Αινεία τις πραγματικές εμπειρίες των ανθρώπων που μεταναστεύουν σήμερα. Συνεργαστήκαμε σχετικά με άτομα από δύο φιλανθρωπικές οργανώσεις. Την Crisis, που υποστηρίζει άστεγους, και την Waterloo Uncovered, που βοηθά βετεράνους του πολέμου μέσω της αρχαιολογίας. Τους ζητήσαμε να δώσουν προσωπικές ερμηνείες για τα έργα, καταδεικνύοντας έτσι την απήχηση των εκθεμάτων σε αυτές τις κοινωνικές ομάδες».

«Τα ανθρώπινα θέματα του μύθου της Τροίας πάντα άγγιζαν τους ανθρώπους εξασφαλίζοντας έτσι και τη διαχρονικότητα της ιστορίας. Μέσα από τον Αχιλλέα και τον Έκτορα μπορούμε να αναλογιστούμε το κόστος του ηρωισμού, ενώ από τα ταξίδια του Οδυσσέα και του Αινεία τις πραγματικές εμπειρίες των ανθρώπων που μεταναστεύουν σήμερα» -A. Villing, V. Donnellan. L. Fitton, επιμελητές έκθεσης

Το μήλον της έριδος, η Ωραία Ελένη, δεν θα μπορούσε να λείπει από την εκθεσιακή αφήγηση. Μάλιστα, μέσα από τη φωτογραφική σειρά Helen’s Odyssey της εννοιολογικής καλλιτέχνιδας Eleanor Antin, επιδιώκεται να αποκτήσει τη δική της φωνή. «Μπορούμε να φανταστούμε ότι η Ελένη θα έλεγε στις γυναίκες του σήμερα ότι πολλές από εμάς είμαστε τυχερές που ζούμε σε ένα κόσμο στον οποίο η ισοτιμία μεταξύ των φύλων διαρκώς βελτιώνεται και δεν προσφερόμαστε – όπως αυτή – ως τρόπαιο σε κάποιον άνδρα. Σίγουρα θα την ενθουσίαζε να γνωρίσει μια εποχή κατά την οποία συγγραφείς όπως η Natalie Haynes ή η Pat Barker και καλλιτέχνιδες όπως η Eleanor Antin αναφέρονται στα βιώματα των μυθικών ηρωίδων, μιας και συνήθως οι εμπειρίες τους εξιστορούνταν από άνδρες. Θα έβλεπε, όμως, και άλλες γυναίκες που βρίσκονται τώρα σε εμπόλεμες ζώνες ή σε καθεστώς σύγχρονης σκλαβιάς, όπως και οι γυναίκες της Τροίας σύμφωνα με το μύθο», συνεχίζει η επιμελητική ομάδα.

Στην έκθεση, μετανάστριες από τη Συρία θα ερμηνεύσουν αποσπάσματα από μια σύγχρονη εκδοχή των Τρωάδων του Ευριπίδη. Σαφής ο στόχος να υπογραμμιστούν έτσι οι παρόμοιες εμπειρίες τους με εκείνες των γυναικών του Τρωικού μύθου. Άλλωστε, αυτές οι ζωντανές αναφορές είναι που μας γοητεύουν στον εν λόγω μύθο. Όπως σημειώνουν οι Villing, Donnellan και Fitton: «Είναι μια εξαιρετική ιστορία με ενδιαφέροντες χαρακτήρες και διαχρονικά θέματα: ηρωισμός και βία, έρωτας και αποχωρισμός, ελπίδα και απογοήτευση».

Troy: Myth and reality / έως 8 Μαρτίου 2020, Βρετανικό Μουσείο, Λονδίνο

TAGS

Αναστασία Μανιουδάκη

Δείτε όλα τα άρθρα του συντάκτη