© Sotheby’s Η κρίση που προκάλεσε ο κορωνοϊός εύλογα έχει δημιουργήσει έντονη ανησυχία στην αγορά της τέχνης για το πώς θα διαμορφωθούν οι ανάγκες των αγοραστών υπό τις νέες συνθήκες. Οι καλοκαιρινές δημοπρασίες που πραγματοποιήθηκαν, όμως, από τους Christie’s, Sotheby’s και Phillips, τα πρώτα μεγάλα ραντεβού της αγοράς μετά το ξέσπασμα της πανδημίας, έδειξαν ότι η ζήτηση για έργα τέχνης καλά κρατεί -σε διεθνές επίπεδο, τουλάχιστον. Δοκιμάζοντας για πρώτη φορά ένα υβριδικό μοντέλο με έντονο «άρωμα» τηλεδημοπρασίας και ταυτόχρονες προσφορές από το τηλέφωνο και το Διαδίκτυο, οι οίκοι πόνταραν σε δοκιμασμένα ονόματα και λογικές τιμές εκτίμησης, βγαίνοντας πανηγυρικά κερδισμένοι.
Οι γενικές εντυπώσεις
Ακόμη κι εάν ο συνολικός τζίρος κάθε οίκου ήταν εν πολλοίς ο μισός σε σχέση με τις εαρινές δημοπρασίες Μεταπολεμικής & Σύγχρονης Τέχνης που είχαν πραγματοποιήσει πέρυσι, υπήρχε ένα γενικευμένο κλίμα ευθυμίας για τα αποτελέσματα, δεδομένων των συνθηκών. Και πώς να μην υπάρχει όταν ο Christie’s πούλησε το 94% και ο Sotheby’s το 93,2 % των προσφερόμενων έργων, ενώ ο Phillips ξεπούλησε και τα 25 έργα που δημοπρατήθηκαν. Μικρότερα μεγέθη μεν, αντάξια των προσδοκιών δε και με τις εγγυήσεις να παραμένουν πανταχού παρούσες -στον Christie’s ειδικά, όπου ουσιαστικά τα μισά (38 από τα 80) προσφερόμενα έργα είχαν προσυμφωνηθεί με πιθανούς αγοραστές.
Τις εντυπώσεις κέρδισε κατά γενική ομολογία ο Sotheby’s, αν και ο Christie’s με την ONE: A Global Sale of the 20th Century έκανε τον μεγαλύτερο τζίρο με 421 εκατ. δολάρια (368 εκατ. ευρώ). Οι διαφορετικοί χρόνοι διεξαγωγής της ενιαίας δημοπρασίας που πραγματοποιήθηκε στις 10 Ιουλίου ξεκινώντας από το Χονγκ Κονγκ και δίνοντας τη σκυτάλη σε Παρίσι, Λονδίνο και Νέα Υόρκη, μαζί με τις διαφορετικές ισοτιμίες ανάλογα με τη χώρα όπου δημοπρατείτο το εκάστοτε έργο, δημιούργησαν τελικά σύγχυση στους αγοραστές, ενώ οι παράλληλες προσφορές από το Διαδίκτυο προξένησαν έλλειψη συντονισμού στους δημοπράτες. Οι λιτές αλλά εξίσου αποτελεσματικές παρουσιάσεις του Sotheby’s στις 29 Ιουνίου από το Λονδίνο και του Phillips στις 2 Ιουλίου από τη Νέα Υόρκη απέδειξαν ότι, τελικά, πολύ κακό για το τίποτα, αν και οι καθυστερήσεις στην υποβολή των διαδικτυακών προσφορών ήταν ένα γενικευμένο πρόβλημα.
Francis Bacon, Triptych Inspired by the Oresteia of Aeschylus, 1981. Τιμή πώλησης: 84 εκατ. δολάρια (73,4 εκατ. ευρώ). Παραχώρηση: Sotheby’s
Τα πιο πολυπόθητα έργα
Ο Sotheby’s κράτησε, επίσης, τα σκήπτρα για την υψηλότερη τιμή που επιτεύχθηκε και στις τρεις δημοπρασίες, με ένα τρίπτυχο του Francis Bacon εμπνευσμένο από την Ορέστεια του Αισχύλου (1981), το οποίο πωλήθηκε αντί 84 εκατ. δολαρίων (73,4 εκατ. ευρώ). Το έργο προερχόταν από ίδρυμα του Νορβηγού δισεκατομμυριούχου και μεγαλοσυλλέκτη Hans Rasmus Astrup και είναι πλέον το τρίτο πιο ακριβό έργο από τον καλλιτέχνη που έχει πουληθεί. Στον Christie’s επικράτησε ένα γυμνό (1994) του Roy Lichtenstein με τελική τιμή τα 46,2 εκατ. δολάρια (40 εκατ. ευρώ), ενώ στον Phillips η Joan Mitchell με το Noel (1961-1962), το οποίο έφτασε τα 11,2 εκατ. δολάρια (9,8 εκατ. ευρώ).
Τα νέα ρεκόρ
Κατά την τετράωρη διάρκεια των δημοπρασιών τόσο του Christie’s όσο και του Sotheby’s δεν έλειψαν, φυσικά, τα ρεκόρ που αγαπούν να προβάλλουν οι οίκοι. Έτσι, στον πρώτο, αν και ο πολυδιαφημισμένος Zao Wou-Ki δε βρήκε αγοραστή, τις εντυπώσεις έκλεψαν ο Takeo Yamaguchi (Yellow Quadrangle, 1959, 1,4 εκατ. δολάρια / 1,2 εκατ. ευρώ) και τα λεπτεπίλεπτα γλυπτά της Ruth Asawa (Άτιτλο (S.401, Hanging Seven-Lobed, Continuous Interlocking Form, with Spheres within Two Lobes), 1953-54, 5,4 εκατ. δολάρια / 4,7 εκατ. ευρώ). Την έκπληξη έκαναν, ακόμη, ο Wayne Thiebaud, (Four Pinball Machines, 17,5 εκατ. δολάρια / 15,3 εκατ. ευρώ) και ο σπανίως εμφανιζόμενος σε τέτοια δημοπρασία Richard Avedon, η ασπρόμαυρη φωτογραφία του οποίου Dovima with Elephants, Evening Dress by Dior, Cirque d’Hiver, Paris (1955) πωλήθηκε για 1,8 εκατ. δολάρια (1,6 εκατ. ευρώ), ενώ δεν έλειψαν οι τιμές-ρεκόρ για κλασικά ονόματα όπως ο Brice Marden (Complements, 2004-07, 30,9 εκατ. δολάρια / 27 εκατ. ευρώ) και ο George Condo (Force Field, 6,9 εκατ. δολάρια / 6 εκατ. ευρώ).
Στον Sotheby’s την τιμητική τους είχαν οι γυναίκες καλλιτέχνιδες, με νέα ρεκόρ για την Vija Celmins που το περασμένο φθινόπωρο είχε έκθεση στο MET Breuer, τη Leonor Fini και την Alice Rahon, αλλά και τον Clyfford Still, χάρη σε ένα σπάνιο πίνακα (PH-144 (1947-Y-No.1), 1947, 28,7 εκατ. δολάρια / 25 εκατ. ευρώ) από τη συλλογή των Hunk και Mary Anderson. Τα κοντέρ των διαδικτυακών πωλήσεων έσπασαν για έργο της Joan Mitchell με το Straw (1976) να «φεύγει» για 8,8 εκατ. δολάρια (7,7 εκατ. ευρώ), αλλά και του Jean-Michel Basquiat, καθώς ένας άτιτλος πίνακας του 1982 πωλήθηκε αντί 15,2 εκατ. δολαρίων (13,3 εκατ. ευρώ). Μάλιστα, το συγκεκριμένο έργο απέφερε τρελά κέρδη στον προηγούμενο ιδιοκτήτη του, αφού το 2000 που εμφανίστηκε τελευταία φορά σε δημοπρασία είχε αγοραστεί για 398.500 δολάρια (350.000 ευρώ) -μια επιστροφή της τάξεως του 3.714%.
Roy Lichtenstein, Nude with Joyous Painting, 1994. Πωλήθηκε για τα 46,2 εκατ. δολάρια (40 εκατ. ευρώ). Παραχώρηση: Christie’s
Οι εκπλήξεις
Ακόμη πιο εντυπωσιακή ήταν για το έργο Realm of Appearances (2018) του Matthew Wong, το οποίο είχε αγοραστεί πριν μόλις δύο χρόνια, το 2018, στην πρώτη ατομική έκθεσή του στην Karma Gallery για 22.000 δολάρια (19.221 ευρώ) και έφτασε τα 1,82 εκατ. δολάρια (1,6 εκατ. ευρώ), με υψηλή αρχική τιμή εκτίμησης τα 80.000 δολάρια (70.000 ευρώ) -μια αύξηση, δηλαδή, 6.700%. Ο Καναδός καλλιτέχνης αυτοκτόνησε τον Οκτώβριο του 2019 και έκτοτε η αγορά του έχει εκτοξευθεί. Αντίστοιχα, στον Phillips ο πίνακάς του Mood Room (2018) πωλήθηκε για ποσό 22 φορές παραπάνω από την υψηλή αρχική τιμή εκτίμησης 80.000 δολαρίων (70.000 ευρώ), στα 848.000 δολάρια (740.898 ευρώ).
Στον Phillips σημειώθηκαν και οι μεγαλύτερες αποκλίσεις τελικής τιμής και αρχικής τιμής εκτίμησης, υποδεικνύοντας ποια είναι τα ονόματα που πρέπει να κρατήσουμε στο μέλλον. Τα ρεκόρ προήλθαν από ανερχόμενους καλλιτέχνες, στους οποίους επενδύει ο συγκεκριμένος οίκος δημοπρασιών, όπως η Christina Quarles (Placed, 2017, 400.000 δολάρια / 348.448 ευρώ, με υψηλή αρχική τιμή εκτίμησης τα 100.000 δολάρια / 87.112 ευρώ) και ο Titus Kaphar (Άτιτλο (red thread lady), 2013-2018, 187.500 δολάρια / 166.206 ευρώ, με υψηλή αρχική τιμή εκτίμησης τα 80.000 δολάρια / 70.000 ευρώ). Ακόμη, αίσθηση έκανε, όπως ήταν αναμενόμενο, ο Γκανέζος με έδρα τη Βιέννη Amoako Boafo, το έργο του οποίου Joy in Purple (2019), παρόλο που μέσα σε ένα χρόνο έχει αλλάξει χέρια ήδη τρεις φορές, κατάφερε να φτάσει τα 668.000 δολάρια (582.031 ευρώ), αλλά και ο πρωτοεμφανιζόμενος σε δημοπρασία Robert Nava (The Tunnel, 2019, 162.500 δολάρια / 141.587 ευρώ, με υψηλή αρχική τιμή εκτίμησης 60.000 δολάρια / 52.278 ευρώ), τον οποίο είδαμε πρόσφατα στην Αθήνα στην Allouche Benias Gallery, μετά το sold-out περίπτερο που παρουσίασε στο φετινό The Armory Show η γκαλερί του Sorry We’re Closed.
Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι τόσο στον Phillips όσο και στον Sotheby’s τα έργα της ζωγράφου του αμερικανικού Αφηρημένου Εξπρεσιονισμού Helen Frankenthaler ξεπέρασαν κατά πολύ τις υψηλές αρχικές τιμές εκτίμησής τους. Φτάνοντας τα 3,02 εκατ. δολάρια (2,63 εκατ. ευρώ) με υψηλή αρχική τιμή εκτίμησης τα 800.000 δολάρια (697.043 ευρώ), ο πίνακας Head of the Meadow (1967) έγινε το τέταρτο πιο ακριβό έργο στον Phillips. Αντίστοιχα, το Fireworks (1975), το οποίο προσέφερε ο Sotheby’s από τη συλλογή της εκλιπούσας φιλάνθρωπου και μεγιστάνα των μίντια Ginny Williams με υψηλή αρχική τιμή εκτίμησης 3 εκατ. δολαρίων (2,6 εκατ. ευρώ), ξεπέρασε κάθε προσδοκία φτάνοντας τα 7,9 εκατ. δολάρια (6,9 εκατ. ευρώ), υπερδιπλασιάζοντας το προηγούμενο ρεκόρ σε δημοπρασία για έργο της καλλιτέχνιδας.
Matthew Wong, Mood Room, 2018. Πωλήθηκε για 848.000 δολάρια (740.898 ευρώ), Παραχώρηση: Phillips
TAGS
