Τρεις νέοι Ευρωπαίοι δημιουργοί εμπνέονται από την κεραμική παράδοση του νησιού στο πλαίσιο ενός νέου προγράμματος καλλιτεχνικής διαμονής

Άφησαν την Αθήνα, τη Λιμόζ και τις Βρυξέλλες για να περάσουν δύο μήνες στην καρδιά της μεσαιωνικής πόλης της Ρόδου. Έφθασαν στο ανακαινισμένο Κατάλυμα της Γαλλίας στα μέσα Σεπτεμβρίου για να εξερευνήσουν το τοπίο και να διδαχθούν από την παράδοση του νησιού στην κεραμική και να μπολιάσουν με τις τεχνικές της τη σύγχρονη έρευνά τους.

Είναι η γλύπτρια Nathalie Campion που στην αναμέτρησή της με τον πηλό αποτυπώνει το καταγωγικό της βίωμα, την αίσθηση της γης και τους ογκώδεις κορμούς δέντρων από τα βαθύσκιωτα δάση των βελγικών Αρδεννών, της περιοχής όπου γεννήθηκε.  Ο σπουδαγμένος στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Λιμόζ, CorenthinThilloy, η δουλειά του οποίου στην κεραμική εμπνέεται από παρωχημένα, μουσειακά αντικείμενα, από «λαϊκές» δοξασίες και έθιμα.  Και η Ελεονώρα Σαλταμανίκα, απόφοιτος του τμήματος Εσωτερικής Αρχιτεκτονικής, Διακόσμησης &  Σχεδιασμού Αντικειμένων του ΤΕΙ Αθήνας, η οποία πορεύεται στην πρακτική της σε συνομιλία με τις παραδοσιακές τεχνικές, τις τεχνικές των κατασκευών και της διακόσμησης, τα οπτικά και απτικά στοιχεία που της προσφέρει η επαφή με τη φύση.

Η Ελεονώρα και η Nathalie με τον κεραμίστα Κώστα Νεοφύτου © Marc Delalonde

Μαζί τους σ’ αυτή την δημιουργική «περιπέτεια» μαθητείας για να μοιραστούν την εμπειρία τους βρίσκονται ντόπιοι τεχνίτες, γνώστες της τεχνοτροπίας που διαμορφώθηκε στο νησί μέσα από τη λειτουργία επί έξι δεκαετίες του περίφημου εργοστασίου παραγωγής καλλιτεχνικών κεραμικών Ίκαρος.

Το πρόγραμμα πραγματοποιείται από το Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος σε συνεργασία με την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, με στόχο την ενδυνάμωση των καλλιτεχνικών επαγγελμάτων στο νησί μέσα από τη δημιουργία μίας πλατφόρμας ανταλλαγών.

Γιατί όμως αποφάσισαν να συμμετέχουν σε αυτό το residency; Τι έχουν αποκομίσει μέχρι στιγμής από την παραμονή τους στη Ρόδο; Και πού επικεντρώνουν την έρευνά τους; Ο λόγος στους τρεις κεραμίστες.

Nathalie Campion Table #3 © Gilles van den Abeele

Nathalie Campion

 Αποφάσισα να έρθω στη Ρόδο για να ανακαλύψω μια μακρά παράδοση στην κεραμική, να μοιραστώ νέες τεχνικές και να πειραματιστώ.

Η ύπαρξη είναι εύθραυστη. Επιδιώκω να εκφράσω τη δύναμη και την ευθραυστότητα του φυσικού κόσμου και να παρουσιάσω την επικίνδυνη σχέση που έχει ο άνθρωπος με αυτόν.

Έχω μια σχέση οικειότητας με τη γη, δεν μπορώ παρά να το συνδέσω με την προστατευτική και δημιουργική φύση της γυναίκας. Τα έργα μου έχουν σαφώς ανθρωπομορφικές αναφορές ενώ εμπνέονται και από τους κορμούς δέντρων. Δεν είναι επιθυμητό σήμερα να συνδεθούν οι άνθρωποι με τη γη;
Η δουλειά μου εδώ εμπνέεται από την Αφροδίτη, τη θεά της αγάπης και της αναπαραγωγής. Σαν μια νέα γενιά που πρέπει να γεννηθεί και να κατανοήσει τη σημασία της προστασίας της φύσης πριν να είναι πολύ αργά.

Corenthin Thilloy, Veilleurs ©Corenthin Thilloy

Corenthin Thilloy

 Πολλοί οι λόγοι της συμμετοχής μου σ’ αυτό το πρόγραμμα: κατ’ αρχάς το σκηνικό, στην Ελλάδα, στην παλιά πόλη της Ρόδου, στην πύλη της Ευρώπης. Τα σύνορα είναι απτά και το βρίσκω καταπληκτικό να μπορώ να βλέπω την αρχή ενός άλλου κόσμου από το λιμάνι.

Επιπλέον, μέρος του προγράμματος είναι αφιερωμένο στη διδασκαλία μιας τεχνικής διακόσμησης σε κεραμικά διαφορετική από αυτήν που μαθαίνουμε στη Λιμόζ. Δεν εξασκούμαι στην τεχνική του σμάλτου παρά μόνο περιστασιακά και με ενδιέφερε να επωφεληθώ από αυτήν τη διδασκαλία.

Μέχρι στιγμής είχαμε την ευκαιρία να ανακαλύψουμε το έργο πολλών καλλιτεχνών / τεχνιτών και τις γνώσεις τους. Επίσης, αρχίσαμε να πειραματιζόμαστε με την τεχνική και την αισθητική της διακόσμησης του εργοστασίου Ίκαρος και γνωρίσαμε την ιστορία σχετικά με την εμφάνιση και την εξέλιξή του.Και φυσικά, αρχίζω να μαθαίνω λίγες λέξεις στα ελληνικά και να εκτιμώ πολιτιστικά στοιχεία διαφορετικά από τα δικά μου.

Θέλω να ασχοληθώ με τα σείστρα, αυτά τα πάλαι ποτέ τελετουργικά κρουστά όργανα που σήμερα βρίσκουμε στις ορχήστρες. Ένα σχέδιο που δεν μου φαίνεται και το πιο συνετό. Θα πρέπει λοιπόν να καταφέρω να αναδημιουργήσω τη συναρπαστική πτυχή που υποτίθεται ότι παράγουν. Αρχικά, ξεκίνησα να φτιάχνω κεραμικά σείστρα για να παράγω έναν ήχο όχι τόσο δυνατό όσο λεπτό, και το κεραμικό υλικό προσφέρεται για κάτι τέτοιο.

Επιπλέον, θα ήθελα να δημιουργήσω ένα βίντεο που να αποδίδει τους διαφορετικούς ήχους που παράγονται όταν τα παίζει μια ομάδα ανθρώπων, σαν σε πομπή. Πιστεύω ότι θα είχε ενδιαφέρον να ακολουθήσουμε έναν παράλληλο δρόμο, όπου το σείστρο θα μπορούσε να παρέμβει ως μεσάζων ανάμεσα στον άνθρωπο και το κοπάδι του, σαν ένα ποιμενικό μουσικό όργανο.

Τύμπανο Udu και κεραμικό ιδιόφωνο. © Eleonora Saltamanika

Ελεονώρα Σαλταμανίκα

 Αποφάσισα να συμμετέχω σε αυτό το πρόγραμμα καλλιτεχνικής διαμονής, γιατί ασχολείται με τη μελέτη και την έρευνα μιας παράδοσης στη σύγχρονη κεραμική. Δηλαδή την τεχνική του εργοστασίου Ίκαρος, που αποτελεί πολιτιστική κληρονομιά για τη Ρόδο, και τη συνάντησή της με τη σύγχρονη κεραμική.

Με ενδιαφέρει ως ένα πρόγραμμα μελέτης του ιστορικού περιβάλλοντος και της παραδοσιακής τεχνογνωσίας, καθώς επιδιώκω σε κάθε φάση της δουλειάς μου να εξελίσσω τις γνώσεις μου και τις τεχνικές μου και να αποτυπώνω δυναμικές που μου προσφέρει η παράδοση.Επίσης, το γεγονός ότι αποτελεί ένα πρόγραμμα πειραματισμού και δημιουργίας στη σύγχρονη κεραμική και όχι ένα πρόγραμμα παραγωγής πιστών αντιγράφων.

Με ενδιαφέρει ιδιαιτέρως η γνωριμία και επικοινωνία με τους ντόπιους τεχνίτες. Στο πλαίσιο των συναντήσεων σε τοπικά εργαστήρια, ήρθα σε επαφή με ανθρώπους που μας παρουσίασαν όλα τα στάδια διαδικασίας της συγκεκριμένης τεχνικής καθώς και το πώς εξελισσόταν και διαμορφωνόταν αυτή ανά περιόδους. Οι επισκέψεις σε μουσεία και σε διάφορα σημεία της παλιάς πόλης, όπου μπορεί κανείς να δει από κοντά δείγματα αυτής της τεχνικής, να τα περιεργαστεί και να τα μελετήσει, αποτελεί επίσης ένα σημαντικό κομμάτι.

Στο project που ετοιμάζω συνδιαλέγομαι με στοιχεία του τόπου που με φιλοξενεί. Πρακτικά πειραματίζομαι και δημιουργώ μια τρισδιάστατη κεραμική σύνθεση, επηρεασμένη από τα οπτικά ερεθίσματα της καθημερινότητάς μου στη διάρκεια αυτής της καλλιτεχνικής διαμονής.

TAGS

Ιωάννα Γκομούζα

Δείτε όλα τα άρθρα του συντάκτη