Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο τ. 247 των Νέων της Τέχνης (15 Νοεμβρίου 2019)

Ένα αφιέρωμα κυρίως για μύστες αλλά και με σαφή πολιτική σημασία

Ήταν μία καλλιτεχνική ιδιοφυία που έβλεπε μπροστά από την εποχή του· υπήρξε απίστευτα ευρηματικός, με μια ποιητική κλίση που κατακλύζει και το εικαστικό του έργο. Ωστόσο, το έντονο ανθρωπιστικό ένστικτό του, η επαναστατική φύση και η καλλιτεχνική οξύτητα τον κατέστησαν δύσπιστο απέναντι στους σύγχρονούς του και στην απάνθρωπη βρετανική αυτοκρατορία, ιδιότροπο και βαθιά πληγωμένο. Γιατί, όπως συμβαίνει στους καλλιτέχνες με υπερευαίσθητες κεραίες, εν ζωή δεν αναγνωρίστηκε όσο άξιζε.

Όλα αυτά αναδεικνύονται στην αναδρομική έκθεση για τον William Blake στην Tate Britain με άφθονο και πολύμορφο υλικό. Πέρα από πασίγνωστα αριστουργήματα (The ancient of days, The ghost of a flea), μπορεί κανείς να δει τα αριστοτεχνικά «πεφωτισμένα βιβλία» (όπως το επικό Jerusalem και το ευαίσθητο Songs of innocence and of experience), αλλά και εικονογραφήσεις βιβλίων προσωπικοτήτων της εποχής του, π.χ. της μαχητικής φεμινίστριας Mary Wollstonecraft, για τον Χαμένο παράδεισο του John Milton και τη Θεία Κωμωδία. Μένει στο νου, επίσης, μια θλιβερή αναπαράσταση της μοναδικής ατομικής έκθεσής του όσο ζούσε, στην οποία η προσέλευση και οι πωλήσεις υπήρξαν απογοητευτικές.

Η έκθεση, αχανής και περιοδολογική, επιχειρεί, σύμφωνα με τους επιμελητές, να παρουσιάσει τη δουλειά του όπως εκείνος επιθυμούσε. Το αποτέλεσμα είναι άνισο. Κάποιες αίθουσες είναι συναρπαστικές, όχι όμως οι περισσότερες. Η υπερπροσφορά πληροφορίας περισσότερο ζαλίζει παρά σε «στοιχειώνει». Φτάνεις να αναρωτιέσαι – αδίκως – αν ο Blake ήταν μεγαλοφυία ή παράφρονας με κρίσεις μεγαλείου.

Η ζωή, οι προστριβές με τους πάτρωνές του και οι διαμάχες του με την Ακαδημία είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον αφήγημα, εν προκειμένω όμως υπονομεύει την υποβλητική και ποιητική δύναμη της δουλειάς του. Η τελειομανία με την οποία επιχειρήθηκε να αποδοθεί η εξέλιξή του λειτούργησε εις βάρος της εικαστικής απόλαυσης με αποτέλεσμα η έκθεση να είναι πολύτιμη για τον μύστη, αλλά κουραστική για τον μη-ειδικό επισκέπτη.

Ας αναγνωρίσουμε όμως κάτι: Μέσα στην ανασφάλεια του Brexit, η ανάδειξη μιας προσωπικότητας που είχε τέτοια αγάπη προς τον άνθρωπο και στάθηκε ενάντια στις αυτοκρατορικές πολιτικές και διακρίσεις της εποχής του αποτελεί πολιτική δήλωση.

William Blake / Tate Britain, Λονδίνο, έως 2 Φεβρουαρίου 2020

TAGS

Γκέλυ Γρυντάκη

Δείτε όλα τα άρθρα του συντάκτη