Ο περίφημος Έλληνας σχεδιαστής Γιάννης Τσεκλένης έφυγε από τη ζωή χθες σε ηλικία 82 ετών.
Ο ντιζάινερ που είχε υπογράψει την καθημερινότητά μας για δεκαετίες αντλούσε την έμπνευση για τα σχέδια των υφασμάτων των ρούχων του από τον ελληνικό και τον παγκόσμιο πολιτισμό. Για το έργο του είχε λάβει πολλές τιμητικές διακρίσεις, όπως τον Αργυρό Σταυρό του Τάγματος του Φοίνικος, το Χρυσό Μετάλλιο της Μόδας από το Ελληνικό Ινστιτούτο Μόδας, την Κόρη των Κυκλάδων από το Ελληνικό Κέντρο Μόδας και το βραβείο Δίολκος της Ελληνικής Ακαδημίας Marketing. Όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή του το Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα «Β. Παπαντωνίου» (ΠΛΙ), στο οποίο είχε δωρίσει το σύνολο των συλλογών του, ήταν «ο άνθρωπος που οδήγησε την ελληνική μόδα έξω από τα σύνορα της χώρας. Δημιουργίες του πωλήθηκαν παγκοσμίως από κορυφαία καταστήματα, σε περισσότερες από 30 χώρες στο διάστημα 1965 με 1991».
Η δουλειά του παρουσιάστηκε σε πολλές εκθέσεις, όπως Γιάννης Τσεκλένης – Ένας Έλληνας σχεδιαστής μόδας στο Θέατρο Θησείο στην Aθήνα, 6 «παγκόσμιοι» Έλληνες σχεδιαστές στο Ζάππειο, στο Λονδίνο και τη Λευκωσία κ.ά. Τελευταία, ο Γιάννης Τσεκλένης ετοίμαζε μια μεγάλη αναδρομική έκθεση στο τέλος του χρόνου, η οποία, σύμφωνα με το ΠΛΙ, θα γίνει προς τιμήν του από τους φορείς που την είχαν αναλάβει. Τον θυμόμαστε μέσα από τα δικά του λόγια στη συνέντευξη που είχε παραχωρήσει στην Ιωάννα Γκομούζα για το τεύχος 240 (Σεπτέμβριος-Νοέμβριος 2018), με αφορμή το πρόσφατο αφιέρωμα Tseklenis. Τα χρόνια της μόδας που πραγματοποιήθηκε στο Φουγάρο στο Ναύπλιο.
»Η ελληνική βιομηχανική παραγωγή και το ελληνικό ντιζάιν έχουν σχέση ανέραστη – ούτε φλερτ: Aυτό είναι αγαπημένο μου θέμα σε ομιλίες τα τελευταία χρόνια. Η ελληνική βιομηχανία είχε στραφεί στη σιγουριά του να παίρνει ό,τι βλέπει μισο-επιτυχημένο στο διεθνή χώρο. Δεν έδειξε εμπιστοσύνη στο ελληνικό ταλέντο. Φόρτωνε στον καταναλωτή ό,τι μπορούσε να φτιάξει φτηνά, χωρίς αισθητική. Έχει παίξει πολύ αρνητικό ρόλο στη διαμόρφωση της κακογουστιάς του σύγχρονου Έλληνα.
»Δεν υπήρξε ποτέ ρεύμα επιβράβευσης του ελληνικού ντιζάιν. Πριν από 4 χρόνια, η Ελληνική Ακαδημία Μάρκετινγκ μου απένειμε το βραβείο Δίολκος και τους είπα ότι «Η αγάπη άργησε μια μέρα». Είναι μια επιβράβευση κατόπιν εορτής… Το κράτος, το οποίο έπρεπε να στηρίξει τις ελληνικές εξαγωγές, βρήκε ένα πολυδαίδαλο, έως ύποπτο, τρόπο να επιβραβεύει κάποια ποσοστά επί των εξαγωγών, χωρίς να ελέγχει ούτε την προστιθέμενη ελληνική αξία, ούτε το ποσοστό ελληνικής συμμετοχής στη δημιουργία του προϊόντος.
»Χάσαμε το «παιχνίδι» του Μade in Greece (σ.σ. της καθιέρωσης μιας δημιουργικής ταυτότητας διεθνώς), διότι δεν έχει διοικήσει τη χώρα κανείς που να έχει τελειώσει πανεπιστήμιο της ζωής. Το φαινόμενο της χρηστής διοίκησης είναι ανύπαρκτο. Έπρεπε να χαραχτούν στρατηγικές και να εξηγηθεί σε όσους επένδυσαν σε υφαντήρια και πλεκτήρια τη δεκαετία του ’70 να κάνουν δικό τους ντιζάιν και μάρκετινγκ διότι θα καταντούσαν φασιονέρηδες. Όταν έφυγαν οι ξένοι που παλιότερα τους ανάθεταν δουλειές λόγω χαμηλού εργατικού κόστους, έμειναν χωρίς επαφή παραγωγής και γνωστό label, άρα χωρίς πελατεία. Δεν το έλεγα απλά· ωρυόμουν. Επέμενα στις επώνυμες εξαγωγές γιατί αντέχουν τις αυξήσεις τιμών και δημιουργούν μια σχέση με τον τελικό καταναλωτή.
»Τις ηπείρους τις κατακτάς σκυλοπνιγόμενος σε ωκεανούς, ενώ οι παλιοί συνάδελφοί μου στη μόδα προτίμησαν να διαπλέουν την πλατεία Κολωνακίου. Όμως είχαν δίκιο, διότι αυτοί ακόμα επιζούν, ενώ εγώ ακούμπησα εκεί προσωπικές περιουσίες.
Συλλογή Byzantine naïf, 1983, Γιάννης Τσεκλένης / ΠΛΙ (Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα)
»Σήμερα έχουμε υπερπαραγωγή σχεδιαστών, καταπληκτικά ταλέντα και δεν έχουμε βιομηχανική παραγωγή. Textile design δεν υφίσταται γιατί δεν υπάρχει πλέον ελληνική βιομηχανία υφάσματος, παρά μόνο κάποια μικρά τυπωτήρια και ο σπουδαίος Τσιακίρης στο Σουφλί, ο οποίος καινοτομεί με πολύ μεγάλες επενδύσεις για τα μέτρα του. Αλλά οι καταναλώσεις είναι μικρές γιατί η βιοτεχνία ενδυμάτων είναι μηδαμινή. Και μια υποσημείωση περί ταλέντου: Πήγα σε μια έκθεση με αντικείμενα, αλλά δεν είδα καινοτομίες· ήταν ωραίες ιδέες για τα μαγαζιά των ξενοδοχείων.
»Έλληνες δημιουργοί που ξεχωρίζω; Διαχρονική αξία, λόγω της κομψής ομορφιάς στα προϊόντα της, η Λουκία. Πολύ ωραία δουλειά, με touch γαλλικό, κάνει ο Βασίλης Ζούλιας. Επίσης, η Zeus + Dione – αλλά πρέπει να φύγει από το πολύ έθνικ – και ο Άγγελος Μπράτης.
»Μην κάνετε φολκλόρ, λέω στους Έλληνες σχεδιαστές. Δημιουργείστε με ελληνικά θέματα όταν υπάρχει μια παγκόσμια τάση για έθνικ μόδα. Στα εκθέματα των μουσείων θα βρείτε αφετηρία ιδεών· να εμβαθύνετε και να τα αναπτύσσετε με μοντέρνο τρόπο. Μην αντιγράφετε θέματα εύκολα αναγνωρίσιμα διότι γίνονται τουριστικά. Εσείς πρέπει να δείξετε στο κοινό ότι αυτό προέρχεται από εκεί. Διότι οι τάσεις της μόδας είναι διεθνείς. Δεν χρειάζεται να έχει ελληνικότητα το ντιζάιν, να του βάλουμε φουστανέλα και τσαρούχια.
»Έκανα θεματική μόδα για να εκμεταλλευτώ τη συγκυρία. Πώς να έχω ολοσέλιδη δημοσίευση σε έντυπο του εξωτερικού εγώ ο άγνωστος Έλληνας; Το εργαλείο ήταν το θέμα, είτε ήταν ελληνικό είτε, για παράδειγμα, η Ρωσία. Την ώρα που ο Νίξον πήγαινε στη Μόσχα, έδειχνα στη Νέα Υόρκη τη ρωσική συλλογή φτιαγμένη ήδη 6 μήνες πριν.
»Η έκθεση στο Φουγάρο αφορά τη δουλειά μου στη μόδα. Σαν να μπαίνετε σε ένα μεγάλο πάρτυ, θα δείτε 75 κούκλες ντυμένες με χαρακτηριστικά κομμάτια συλλογών – από τα μινωικά, τα αρχαϊκά, τα βυζαντινά, τα ρώσικα, τους ιμπρεσιονιστές, τα φοινικικά πουλιά, τα έντομα κ.ά. Σε βίντεο θα προβάλλονται το scrapbook (με highlights από τη δημοσιότητα για τη δουλειά μου), το σόου της συλλογής Gaitis και ολιγόλεπτες ταινίες που σκηνοθέτησα για να παίζονται στα καταστήματα για τόνωση των συλλογών.
»Ρωτάς πολύ νέα παιδιά τι είναι ο Τσεκλένης και σου λένε λεωφορείο. Ίσως έχουν ακούσει ότι έχω σχεδιάσει τα αστικά λεωφορεία. Και δικαιολογημένο είναι γιατί η μόδα βομβαρδίζεται με δημοσιότητα και καινούργια ονόματα.
»Οτιδήποτε υπό τον ήλιον το σχεδίασα . Ρούχα, αξεσουάρ, σχολικά, στολές, λεωφορεία, τα πρώτα art boutique hotels στην Ελλάδα, οικιστικά σύνολα. Νιώθω πλήρης, αλλά παραπονεμένος για τις δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίζω. Όμως εγώ ήθελα να είμαι στην Ελλάδα. Ενώ έφυγα στο εξωτερικό, δεν έμεινα γιατί με έκαιγε ο καημός να είμαι διάσημος διεθνώς από εδώ. Αυτό ήταν η πρόκληση της ζωής μου
TAGS
