Ένας χορταστικός «οδηγός επιβίωσης» για φιλότεχνους

Μένουμε στο σπίτι, αλλά δεν χρειάζεται να ξε…μείνουμε από τέχνη. Αρκούν λίγα κλικ στον υπολογιστή, το κινητό ή το τάμπλετ. Ακολουθεί ένας χορταστικός «οδηγός επιβίωσης» για φιλότεχνους, με περιηγήσεις σε μουσεία, συλλογές και εκθέσεις από την άνεση του σπιτιού σας.

Ντου παντού με το Google Arts and Culture

To Rijksmuseum του Άμστερνταμ © AP Photo/Peter Dejong

Και στις απαστράπτουσες σάλες του Ορσέ, του MET, του Rijksmuseum και της Gallery Tretyakov θα περπατήσεις μέσα από virtual tours. Και πιο κοντά από ποτέ θα αντικρίσεις διάσημα έργα, όπως τον Πύργο της Βαβέλ του Bruegel πρεσβύτερου, χάρη στην εφαρμογή Artzoom. Και μια εικόνα από τα ατελιέ του Νταλί και του Μιρό, του Jackson Pollock και της Barbara Hepworth θα πάρεις, εξωτερικά, με το Street View. Και τις μεγαλιθικές μορφές Μοάι στα Νησιά του Πάσχα θ’ απαντήσεις μέσα από βίντεο και τρισδιάστατες απεικονίσεις. Το https://artsandculture.google.com/ είναι το απόλυτο passepartout που ανοίγει πόρτες σε περισσότερα από 1.200 ιδρύματα και χώρους πολιτισμού διεθνώς, από το Μουσείο της Ακρόπολης έως το Μάτσου Πίτσου. Το υλικό φαντάζει ανεξάντλητο και είναι οργανωμένο σε κατηγορίες ώστε να φθάσεις πιο γρήγορα στον «προορισμό» σου επιλέγοντας ανά συλλογή, θέμα, εικαστικό μέσο, καλλιτέχνη ή καλλιτεχνικό κίνημα. Στα νέα τους «εκθέματα» η Ιταλία είναι λογικό να έχει την τιμητική της. Αν αναρωτιόσουν πώς θα εξερευνήσεις το Αρχαιολογικό Μουσείο της Νάπολης, το παλάτι του Δόγη στη Βενετία ή την Εθνική Πινακοθήκη στη Ρώμη, τώρα που τα σχέδια για ένα ταξίδι στη γείτονα μπήκαν προσωρινά στον πάγο, εδώ θα βρεις το δρόμο. Είναι να μην πάρεις το κολάι με τα βελάκια στην περιήγηση· μετά, κολλάς.

Στα μεγάλα μουσεία του κόσμου

Το Met της Νέας Υόρκης © AP Photo/Bebeto Matthews

Εναλλακτικά, απλώς τσεκάρεις τι προγράμματα περιήγησης και ξεναγήσεων προσφέρουν μεγάλα μουσεία στις ιστοσελίδες τους. Από την Καπέλα Σιστίνα και τα Δωμάτια του Ραφαήλ έως το Μουσείο του Pio Clementino και τη Νέα Πτέρυγα, οι διαδρομές 360 μοιρών στα Μουσεία του Βατικανού (http://www.museivaticani.va/) είναι γιορτή για τα μάτια.

To Μουσείο του Λούβρου (www.louvre.fr/en/visites–en–ligne) προσφέρει πρόσβαση στη συλλογή αιγυπτιακών αρχαιοτήτων, στην αίθουσα του Απόλλωνα με την εμβληματική οροφογραφία του Ντελακρουά και στην τάφρο του οχυρού.

Το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης (www.metmuseum.org) αν μη τι άλλο έχει αναδείξει την ιντερνετική επικοινωνία του με το κοινό σε απόλυτα προσωποποιημένη εμπειρία. Στα βίντεο της ενότητας Connections οι άνθρωποι του μουσείου ―επιμελητές, συντηρητές, βιβλιοθηκονόμοι, εργαζόμενοι στα τμήματα εκδόσεων και εκπαιδευτικών προγραμμάτων, ντιζάινερ, φωτογράφοι, φύλακες― προσφέρουν τη δική τους ματιά σε επιλεγμένα θέματα και ενότητες εκθεμάτων. Στα επεισόδια της σειράς 82nd & Fifth, πάλι, 100 επιμελητές μιλούν για 100 έργα τέχνης που άλλαξαν τον τρόπο με τον οποίο οι ίδιοι βλέπουν τον κόσμο.

Στην κιβωτό του Ερμιτάζ

Ο αναμενόμενος (εικονικός) δρόμος για να φθάσεις στα πάλαι ποτέ Χειμερινά Ανάκτορα στην Αγία Πετρούπολη, που στεγάζουν αμύθητους θησαυρούς από διαφορετικές γωνιές του κόσμου, περνά φυσικά από την ιστοσελίδα του μουσείου (https://www.hermitagemuseum.org/). Ο φιλμικός θα σε έφερνε ξανά μπροστά στη Ρώσικη Κιβωτό του Αλεξάντερ Σοκούροφ. Εμείς πάντως πετύχαμε διαδικτυακά και ένα διαφορετικό μονοπλάνο περιήγησης στις υπέρλαμπρες αίθουσες σε μια διαφήμιση ―ναι, διαφήμιση― για το iPhone 11pro. Χωρίς λόγια ή περεταίρω πληροφορίες, με υποβλητική μουσική υπόκρουση και με παράλληλες περφόρμανς στο χώρο, διασχίζει μέσα σε ένα πεντάωρο 45 αίθουσες και φέρνει πιο κοντά μας 588 θησαυρούς τέχνης. Περισσότερα εδώ https://www.youtube.com/watch?v=49YeFsx1rIw&feature=youtu.be

«Ταξίδι» στην Ιταλία της τέχνης

Uffizi Galleries στη Φλωρεντία © AP Photo/Luca Bruno

Η καραντίνα λόγω κορονοϊού ενεργοποίησε αντανακλαστικά online εξωστρέφειας στους ανθρώπους του πολιτισμού στη γείτονα. Στη Φλωρεντία, το Ουφίτσι δηλώνει παρόν στα κοινωνικά δίκτυα και μέσα από την πρωτοβουλία #UffiziDecameron μας ταξιδεύει με εικόνες, ιστορίες και βίντεο στις συλλογές του, καθώς και στο Palazzo Pitti και τους κήπους Μπόμπολι. Το εγχείρημα δανείζεται τον τίτλο του από το Δεκαήμερο, το περίφημο βιβλίο του Βοκάκιου, το οποίο εκτυλίσσεται κατά τον 14ο αιώνα στις εξοχές της πόλης, όπου κατέφυγαν δέκα φίλοι για να ξεφύγουν από την επιδημία της πανώλης και περνούν το χρόνο τους αφηγούμενοι ιστορίες. «Θα σας λέμε ιστορίες κάθε μέρα, ακριβώς όπως στο αριστούργημα του Βοκάκιου. Θα αποφύγουμε κάθε μετάδοση της ασθένειας, παρά μόνο τη μετάδοση της ομορφιάς», δήλωσε σχετικά ο διευθυντής του μουσείου Eike Schmidt.

Από τα περίχωρα του Τορίνο, η ομάδα του Castello di Rivoli, με επικεφαλής τη διεθνούς φήμης Ιταλοαμερικανίδα ιστορικό τέχνης και επιμελήτρια Carolyn Christov–Bakargiev, λανσάρει τον Ψηφιακό Κόσμο. Η ιστοσελίδα του πρώτου μουσείου σύγχρονης τέχνης στην Ιταλία τροφοδοτείται με ψηφιακά έργα τέχνης, από το φιλμ Mother της 34χρονης Βρετανίδας Marianna Simnett μέχρι τη σειρά σύντομων βίντεο Ephimeris του καλλιτέχνη της Arte Povera, Giuseppe Penone.

Πρόλαβε την έκθεση, μπορείς

Το Fondazione Sandretto Re Rebaudengo

Λάτρεις του Ρέμπραντ, μην κλαίτε. Η έκθεση «Ο Ρέμπραντ και η τέχνη του πορτρέτου στο Άμστερνταμ, 1590-1670 (Rembrandt y el retrato en Amsterdam, 1590-1670)» μπορεί να έχει κλείσει, μαζί με το Εθνικό Μουσείο Thyssen–Bornemisza που τη φιλοξενεί στη Μαδρίτη, αλλά μπορούμε να τη δούμε χαλαρά από τον καναπέ μας. Δωμάτιο το δωμάτιο, έργο το έργο, με λίγα κλικ στο https://static.museothyssen.org/microsites/exposiciones/2020/Rembrandt/index.htm

Νέες ψηφιακές πρωτοβουλίες ανακοίνωσε και το τορινέζικο ίδρυμα Fondazione Sandretto Re Rebaudengo. «Παρόλο που δεν είναι δυνατόν να επισκεφθείτε αυτοπροσώπως την έκθεση της Berlinde De Bruyckere, με καθημερινές ιστορίες στο Instagram, στο Facebook και στην ιστοσελίδα μας θα σας κάνουμε να αισθανθείτε σαν να βρίσκεστε εδώ» υπόσχονται διαδικτυακώς. Προσκαλούν δε τους μαθητές να έρθουν σε επαφή (στην αγγλική γλώσσα) με τον κόσμο της σύγχρονης τέχνης και το έργο διάσημων δημιουργών (π.χ. Ragnar Kjartansson, Maurizio Cattelan, Goshka Macuga) μέσα από τo πρότζεκτ Art at Times στο https://www.ispeakcontemporary.org/ebook

Από το χώρο των ελληνικών γκαλερί, η CAN της Χριστίνας Ανδρουλιδάκη έχει αναρτήσει απόψεις από την τρέχουσα έκθεση της Σίλειας Δασκοπούλου με πορτρέτα ανδρών στο artsy (https://www.artsy.net/show/can-christina-androulidaki-celia-daskopoulou-1936-2006-men-and-motorcycles).

Όσα βλέπει ο συλλέκτης

Τι γίνεται όμως με τα εκατομμύρια έργα τέχνης που ανήκουν σε συλλέκτες και δεν εκτίθενται σε κάποιο ίδρυμα, αλλά παραμένουν αθέατα σε ιδιωτικούς χώρους ή αποθήκες; Η πλατφόρμα Collecteurs (www.collecteurs.com) θα σου ανοίξει ένα παράθυρο με θέα στα αποκτήματα συλλεκτών όπως o Eugenio Re Rebaudengo από το δραστήριο Ίδρυμα Sandretto Re Rebaudengo και ο Johann König της ομώνυμης γκαλερί, αλλά και των Charles Riva και Ιορδάνη Κερενίδη και Piergiorgio Pepe, συνεντεύξεις των οποίων έχουμε φιλοξενήσει και στη στήλη «Περι…συλλογής» στα Νέα της Τέχνης. Περισσότερα για τη φιλοσοφία του Collecteurs θα βρεις στο νέο τεύχος των ΝτΤ που κυκλοφορεί.

Στα μουσεία της Ελλάδας

Το MOMus/Μουσείο Φωτογραφίας της Θεσσαλονίκης

Από την αρχαία κληρονομιά έως τη σύγχρονη δημιουργία, τα ελληνικά μουσεία με παρουσία στο διαδίκτυο φιλοξενούν στους ιστοτόπους τους εκθέματα από τις συλλογές τους, έστω μέσα από ψηφιοποιημένες εικόνες και σχετικό ενημερωτικό υλικό. Ανάμεσά τους μεγάλα αρχαιολογικά μουσεία, το Μουσείο Ασιατικών Τεχνών της Κέρκυρας, αλλά και η Εθνική Πινακοθήκη και το ΕΜΣΤ.

Ακόμη πιο ζωντανή, όμως, κάνουν την εμπειρία της πλοήγησης με τις εικονικές περιηγήσεις στις αίθουσές τους που προσφέρουν το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο (http://www.ebyzantinemuseum.gr/), το Μουσείο Μπενάκη στις συλλογές Ελληνικού Πολιτισμού, αλλά και στο μουσείο Ισλαμικής Τέχνης, την Πινακοθήκη Γκίκα και το Εργαστήριο Γιάννη Παππά (www.benaki.gr), το Λουτρό των Αέρηδων του Μουσείου Νεώτερου Ελληνικού Πολιτισμού (http://www.mnep.gr/gr) και το Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα (www.pli.gr).

Στο www.cycladic.gr του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης πέρα από την παρουσίαση εκθεμάτων, τα κείμενα (home courses) για τον κυκλαδικό, αρχαίο ελληνικό και αρχαίο κυπριακό πολιτισμό και τα βίντεο από περασμένες μεγάλες εκθέσεις τους με συνεντεύξεις διάσημων καλλιτεχνών και επιμελητών, έχουν σκεφθεί και τα παιδιά. Στην ενότητα Παίζοντας στο σπίτι μαθαίνουν για τα παιχνίδια των συνομηλίκων τους στην αρχαιότητα και έχουν την ευκαιρία να φτιάξουν τα δικά τους.

Με όχημα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τα μέλη του MOMus, του Μητροπολιτικού Οργανισμού Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης, μας συστήνουν καθημερινά επιλεγμένα έργα από τις εκθέσεις και τις συλλογές τους με το MOMus Resilience Project. Οι αναρτήσεις ξεκίνησαν στις 16 Μαρτίου και οι πρώτες αφορούσαν έργα από τις περιοδικές εκθέσεις «Τίμιοι παράνομοι – Πρόσωπο. Ελευθερία. Σιωπή» στο Πειραματικό Κέντρο Τεχνών και το αφιέρωμα στον Roger Ballen στο Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης. Στο βλέμμα του σημαντικού φωτογράφου μπορείτε να διεισδύσετε και μέσα από το κείμενο που έγραψε ο επιμελητής της έκθεσης Ηρακλής Παπαϊωάννου για το τρέχον τεύχος των ΝτΤ.

Τα φώτα στην Ακρόπολη

Μνημείο μοναδικό, με ακτινοβολία παγκόσμια, «γράφει» και σε μια σειρά από ψηφιακές εφαρμογές. Πέρα από το virtual tour στις αίθουσές του που διατίθεται μέσω του Google Arts & Culture, το Μουσείο Ακρόπολης (www.theacropolismuseum.gr) προσφέρει online και προγράμματα δραστηριοτήτων για τα παιδιά ώστε να ζωγραφίσουν την Πεπλοφόρο και να γνωρίσουν τα έργα αποκατάστασης με το ιπτάμενο ρομπότ Γλαύκα. Ταμάμ τώρα που πρέπει να τα κρατήσετε απασχολημένα στο σπίτι.

Αν, πάλι, πεθυμήσετε έναν «περίπατο» στο σπουδαιότερο ιερό της αρχαίας Αθήνας, ένα πέρασμα από την ιστοσελίδα της καθ’ ύλην αρμόδιας Υπηρεσίας Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης (https://ysma.gr/) θα σας δώσει πολύ υλικό για διαδρομές. Θα δείτε τον χώρο μέσα από εικόνες και πανοράματα υψηλής ανάλυσης (στην εικονική περιήγηση), θα γνωρίσετε τη ζωφόρο του Παρθενώνα είτε ανά λίθο είτε με έμφαση στις επιμέρους ενότητες (ιππείς, άρματα, θεοί κ.λπ), θα βρείτε ταινίες για τα αναστηλωτικά έργα στον βράχο αλλά και παιχνίδια για τα παιδιά. Ναι, μάλλον ήρθε η ώρα να γίνουν οι αρχιτέκτονες ενός ναού στην Αθήνα των κλασικών χρόνων.

Ιωάννα Γκομούζα

Δείτε όλα τα άρθρα του συντάκτη