© Iwan Baan/MoMA Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο τ. 247 των Νέων της Τέχνης (15 Νοεμβρίου 2019)
H γενναιόδωρη προσθήκη τετραγωνικών που έφερε η νέα επέκταση στο νεοϋορκέζικο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης (με την υπογραφή του αρχιτεκτονικού γραφείου Diller Scofidio + Renfro σε συνεργασία με την εταιρεία Gensler) και η τολμηρή απόφαση να αλλάζει η παρουσίαση της μόνιμης συλλογής κάθε 6 μήνες επιτρέπουν σε εκατοντάδες έργα να βγουν από την αποθήκη και να διηγηθούν νέες ιστορίες. Χαρακτηριστικές είναι οι περιπτώσεις δύο Αμερικανίδων, της Mary Cassatt με το χαρακτικό Under the horse chestnut tree ―που παρουσιάζεται στον ίδιο χώρο με έργα ιμπρεσιονιστών, ενώ μέχρι σήμερα η ίδια δεν είχε γίνει επίσημα αποδεκτή ως ιμπρεσιονίστρια― και της Florine Stettheimer με το έργο Four panel screen, το οποίο ενώ αγοράστηκε το 1971 από το μουσείο δεν είχε παρουσιαστεί ποτέ διότι είχε χαρακτηριστεί «διακοσμητικό».
© AP/ MARY ALTAFFER
Οι αναπάντεχοι γείτονες
Τα έργα στις αίθουσες συνεχίζουν να αναπτύσσονται με χρονολογική αφήγηση: στον πέμπτο όροφο δημιουργίες από τα χρόνια 1880-1940, στον τέταρτο έργα των δεκαετιών 1940-1970 και στο δεύτερο από το 1970 έως σήμερα. Ωστόσο, προτείνονται ενδιαφέροντες αναχρονισμοί. Το αριστούργημα του Πικάσο, Οι δεσποινίδες της Αβινιόν (1907), ξεκινά να διηγείται το ταξίδι προς την αφαίρεση με δύο συνοδοιπόρους που ξαφνιάζουν: τον πίνακα American people series No. 20: Die (1967) της Faith Ringgold, η οποία ως νέα καλλιτέχνις περνούσε τα καλοκαίρια της εδώ μελετώντας την Γκουέρνικα, και το γλυπτό με τίτλο Quarantania Ι (1947-1953) της Louise Bourgeois, η οποία όταν ήρθε στην Αμερική επηρεάστηκε βαθιά από τη δουλειά του καινοτόμου Ισπανού. Οι επιμελητές γνωρίζουν μια πρωτόγνωρη ελευθερία, προχωρώντας σε αναπάντεχους αισθητικούς και φορμαλιστικούς συνδυασμούς. Έτσι, η δουλειά της γυναίκας εκπροσώπου της arte povera, Marisa Merz, τοποθετείται σε αντίστιξη με αυτή της Ιταλίδας Carol Rama και η ματιά του πάπα της pop art Andy Warhol με αυτή του σουρεαλιστή Γάλλου ζωγράφου Hervé Telémaque.
© Iwan Baan/MoMA
Τα έργα στις αίθουσες συνεχίζουν να αναπτύσσονται με χρονολογική αφήγηση αλλά προτείνονται ενδιαφέροντες αναχρονισμοί. Οι επιμελητές προχωρούν σε αναπάντεχους αισθητικούς και φορμαλιστικούς συνδυασμούς. Καταργείται ο παραδοσιακός διαχωρισμός ανάλογα με το καλλιτεχνικό μέσο. Ενδεικτικό της αλλαγής πνεύματος και το ότι οι αίθουσες δεν φέρουν πια το όνομα ενός κινήματος, αλλά μιας σημαντικής ιστορικής στιγμής
Νέα εποχή, νέο πνεύμα
Ενδεικτικό της αλλαγής φιλοσοφίας είναι ότι οι αίθουσες δεν φέρουν πια το όνομα ενός κινήματος, αλλά οι ενότητες αναφέρονται σε ιδέες ή σημαντικές ιστορικές στιγμές. Φέρ’ ειπείν, δεν υπάρχει ο όρος pop art· τα έργα των αρχών της δεκαετίας του ’60 παρουσιάζονται στην ενότητα From soup cans to flying saucers. Καταργείται ο παραδοσιακός διαχωρισμός ανάλογα με το καλλιτεχνικό μέσο και ενσωματώνεται στην έκθεση μεγαλύτερος αριθμός έργων κινούμενης εικόνας. Μάλιστα, στη δεύτερη αίθουσα του πέμπτου ορόφου (όπου οι επισκέπτες συρρέουν για πίνακες των Βαν Γκογκ, Ρουσό κ.ά.), παρουσιάζονται ταινίες του 1905 από το μετρό της Νέας Υόρκης που επιτρέπουν στον θεατή να εμβαθύνει στην εμπειρία της συλλογής και να αντιληφθεί μεταξύ άλλων τις αναφορές των καλλιτεχνών.
© AP/ MARY ALTAFFER
Επίσης, ενισχύεται η εκπροσώπηση δημιουργών που ασχολούνται με το ύφασμα και το χειροτέχνημα (π.χ. Anni Albers). Τόσο στη συλλογή όσο και στις περιοδικές εκθέσεις δίνεται χώρος σε σύγχρονους Αφροαμερικανούς και Λατινοαμερικανούς. Ενδεικτικά, αυτό το διάστημα παρουσιάζονται δουλειές του Pope L. και της Betye Saar. Τέλος, η θέση της περφόρμανς ενδυναμώνεται μέσα από το Henry Kravis Studio που θα φιλοξενεί συστηματικά καλλιτέχνες, όπως οι Nora Turato, Pamela Z και Okwui Okpokwasili. Μάλιστα, περιμένουμε με ενδιαφέρον τη ζωντανή δημόσια «συντήρηση» της περφόρμανς Dance constructions της χορογράφου Simone Forti που αγοράστηκε πρόσφατα από το μουσείο. Το έργο θα ενεργοποιείται μία φορά το χρόνο υπό την καθοδήγηση της Forti ώστε οι επιλεγμένοι χορευτές να εξειδικευτούν σε αυτό. Έτσι, θα συνεχίσει να εμπλουτίζεται και μετά την αγορά του.
TAGS
