Η ανακοίνωση της πανδημίας με πρόλαβε στο μεταίχμιο, επιστρέφοντας στην Ελλάδα από ένα πρόγραμμα φιλοξενίας καλλιτεχνών. Πρότερα, σε ένα νησί της βορειοδυτικής Μεσογείου, κοίταζα με κάποια ουτοπική διάθεση τον ορίζοντα. Τώρα, με τις αποσκευές γεμάτες γλυπτά και παραφερνάλια, προσγειωνόμουν απότομα στην Αθήνα. Ανησυχία, μερικές βιαστικές χειρονομίες επανασύνδεσης και ύστερα οι πόλεις «έκλεισαν». Με κατέλαβε το πρώτο πάγωμα στην σκέψη ότι ο κόσμος θα πάψει να είναι προσπελάσιμος με τους ίδιους όρους.
[…]
Σε ένα κείμενό της για την πανδημία η φιλόσοφος Catherine Malabou μιλά για το συμβολικό νησί της απομόνωσης: «μια αναστολή της κοινωνικότητας είναι μερικές φορές η μόνη πρόσβαση στην ετερότητα, ένας τρόπος να συν-αισθανθούμε τον κόσμο». Οικειοποιήθηκα αυτή την παράδοξη ψυχολογική συνθήκη του «νησιού» ως μέθοδο επιβίωσης.
[…]
Στην εσωστρέφεια του διαμερίσματος ανασύρω τα κεραμικά που φωλιάζουν στις αποσκευές μου, πολλά αρτιμελή, κάποια τραυματίες από το μεγάλο ταξίδι, όλα συνοδοιπόροι. Περιτριγυρίζομαι από τα στοιχειώδη και απαραίτητα, βιβλία, φυτά, κειμήλια από ταξίδια, φωτογραφίες. Επιμελούμαι την επαναφορά των ραγισμένων γλυπτών και, ενώ τα δεδομένα αλλάζουν μέρα παρά μέρα, φαντασιώνομαι μελλοντικές αναδιατυπώσεις τους. Σε προηγούμενα έργα εξέταζα τους βραδείς ρυθμούς της ύλης, ζητήματα που αφορούν έναν γεωλογικό, «προ-πολιτισμικό» τρόπο σκέψης. Στις προσεγγίσεις αυτές του φυσικού, του μύθου, της ετερότητας, διείσδυσε σταδιακά και το στοιχείο του παράλογου της Φύσης. Η τωρινή συγκυρία απέσπασε το παράλογο από ένα θεωρητικό σχήμα. Το έφερε στο προσκήνιο με χειροπιαστούς όρους, στον τρόπο που μια φυσική δύναμη διαλύει εκ των έσω το σύγχρονο κοινωνικό σώμα.
[…]
Από την ψηφιοποίηση της καθημερινότητας με απαλλάσσει η υλικότητα και η ακινησία της γλυπτικής. Τα social media μου προκαλούν ακόμη περισσότερη αμφιθυμία κάτω από αυτές τις συνθήκες. Προτιμώ τους περιπάτους με φίλους, την αμηχανία ότι δεν έχουμε τελικά και τίποτα νεότερο να πούμε, δεν χρειάζεται να μιλήσουμε για το μέλλον. Χτίζεται μια άλλου τύπου οικειότητα γύρω από όλο αυτό. Έχει αξία αυτή η επιμονή της φυσικής συνάντησης με τον άλλο, ακόμη και εξ αποστάσεως, σε άδειους δρόμους, ανάμεσα σε απαγορεύσεις, νομίζω αυτούς τους περιπάτους θα θυμάμαι όταν το όλο πράγμα θα έχει τελειώσει.
[…]
Αναρωτιέμαι αν μπορεί πραγματικά κανείς να μιλήσει αυτή την περίοδο για «δημιουργία» παρακάμπτοντας ερωτήματα όπως «τι ακριβώς συμβαίνει ―κοινωνικά και ψυχολογικά― μέσα σε αυτή την επιβεβλημένη παύση;» ή «για ποιες μελλοντικές συνθήκες παράγω;». Παίρνει χρόνο αυτή η εμπειρία για να αποκωδικοποιηθεί, χωρίς να διαστρεβλωθεί μέσα σε μια βιασύνη που υπάρχει να ειπωθεί κάτι. Υπάρχει και μια άλλη ενεργή μορφή αντίστασης σε αυτό, με το να ενστερνιστεί κάποιος την παύση. Ενδεχομένως έχει ένα νόημα να παρατηρήσουμε ενεργά αυτή την οδυνηρή συνθήκη και τη σημασία που θα έχουν όλα αυτά για τις συνθήκες δημιουργίας στο μέλλον.
[…]
Μερικές φορές ανασύρω στο μυαλό μου παλαιότερα έργα, όπως, για παράδειγμα, το Surface Disturbances, Crests of Foam, που εμπνεύστηκα από κείμενα του Γάλλου ιστορικού Φερνάντ Μπροντέλ. Ως εικαστικοί προσπαθούμε να ερμηνεύσουμε κάτι από την Ιστορία του με υλικούς όρους. Με συγκινεί ο Μπροντέλ, η διατύπωσή του για τα ιστορικά γεγονότα ως «επιφανειακές διαταραχές, κορυφώσεις αφρού που τα κύματα της Ιστορίας φέρουν στις ισχυρές ράχες τους». Αναρωτιέμαι πώς θα ερμήνευε την παρούσα συνθήκη. Θα ήταν ένας «αφρός της Ιστορίας», ένα μεμονωμένο συμβάν που αποσπά την προσοχή μας από την συστηματική καταστροφή του περιβάλλοντος; Ή ένας οιωνός της κλιματικής αλλαγής που εκδηλώνεται ως ένα αργόσυρτο κύμα από κάτω;
TAGS
