Fondazione Prada – Germano Celant – Mostra Post Zang Tumb Tuuum © Ugo Dalla Porta Μία από τις πιο επιδραστικές μορφές της σύγχρονης τέχνης, ο θεωρητικός, επιμελητής και κριτικός, ο οποίος επινόησε τον όρο Arte Povera και στήριξε τη σύγχρονη ιταλική καλλιτεχνική δημιουργία, έφυγε από τη ζωή στις 29 Απριλίου σε ηλικία 80 ετών από επιπλοκές λόγω κορονοϊού.
Σύμφωνα με την ιταλική έκδοση Artibune, τα πρώτα συμπτώματα ασθένειας εκδηλώθηκαν μετά την επιστροφή του στο Μιλάνο από τη Νέα Υόρκη, όπου είχε βρεθεί για το Armory Show, ενώ νοσηλεύθηκε και στο νοσοκομείο San Raffaele.
Ο Τσέλαντ σπούδασε ιστορία της τέχνης στη γενέτειρά του Γένοβα με τον κριτικό Eugenio Battisti, με τον οποίο δούλεψε και στο Marcatre, ένα περιοδικό τέχνης που συνδέθηκε με την ιταλική λογοτεχνική ομάδα Group 63.
MILAN, ITALY – MAY 07: Ο Germano Celant στο Fondazione Prada, το 2017 © Vittorio Zunino Celotto/Getty Images for Fondazione Prada)
Το 1967, στο περίφημο μανιφέστο του για την Άρτε Πόβερα που δημοσιεύθηκε στο Flash Art με τίτλο «Σημειώσεις για έναν ανταρτοπόλεμο» τάχθηκε υπέρ μιας «φτωχής» τέχνης, φτιαγμένης από απλά, ακατέργαστα υλικά και φυσικά στοιχεία, που όφειλε να ενδιαφερθεί για το παρόν, για τη συγκυρία.
«Ο καλλιτέχνης-αλχημιστής μετατρέπει οργανικά και φυτικά υλικά σε μαγικά αντικείμενα, προσπαθεί να ανακαλύψει τη ρίζα των πραγμάτων», σημείωνε δυο χρόνια αργότερα προλογίζοντας μια έκθεση στο Μιλάνο.
Η Arte Povera θεωρείται ότι αντανακλούσε το ταραγμένο κλίμα κοινωνικής και πολιτικής αντιπαράθεσης εκείνη την εποχή στην Ιταλία. Oι εκπρόσωποί της εκφράστηκαν ως επί το πλείστον μέσα από εγκαταστάσεις και στους πλέον αναγνωρίσιμους συγκαταλέγονται ο Γιάννης Κουνέλλης και οι Ιταλοί Mario Merz, Michelangelo Pistoletto, Giovanni Anselmo, Alighiero Boetti, Luciano Fabro και Giuseppe Penone.
«Το να υπάρχεις έξω από το σύστημα ισοδυναμεί με επανάσταση» έγραφε το 1967 ο Ιταλός τεχνοκριτικός που στη διαδρομή του υποστήριξε ρηξικέλευθες καλλιτεχνικές προτάσεις. Μεταξύ άλλων, υπέγραψε τον catalogue raisonné και μια αναδρομική έκθεση για τον πρόωρα χαμένο Piero Manzoni, έναν από τους προδρόμους της Εννοιολογικής τέχνης και ευρύτερα γνωστό για τις κονσέρβες-έργα που φέρεται ότι περιείχαν περιτώματά του.
Αίσθηση είχε προκαλέσει το 2013 και η επιλογή του να ξαναστήσει στο παλάτσο Ca’ Corner della Regina στη Βενετία την έκθεση Live in your head: When attitudes become form που είχε πρωτοπαρουσιάσει στη Βέρνη το 1969 ο Harald Szeemann.
Στο βιογραφικό του απαντά κανείς blockbuster εκθέσεις για μεγάλα μουσεία και θεσμούς. Το 1988 γίνεται επικεφαλής επιμελητής στο Μουσείο Γκουγκενχάιμ της Νέας Υόρκης.
Το 1997 κλήθηκε να οργανώσει την Μπιενάλε της Βενετίας σε διάστημα-ρεκόρ μικρότερο των πέντε μηνών ― με την καλλιτεχνική του πρόταση, πάντως, να μην κερδίζει την κριτικό των Times της Νέας Υόρκης, Roberta Smith.
Το 1993 ξεκινά τη θητεία του ως καλλιτεχνικός διευθυντής του Ιδρύματος Prada, για το οποίο οργάνωσε πάνω από 40 εκθέσεις. Ανάμεσά τους, το 2018 το μεγάλο αφιέρωμα στην ιταλική δημιουργική σκηνή μεταξύ των δύο πολέμων (Post Zang Tumb Tuuum, Art Life Politics. Italia 1918-1943) και την αναδρομική για τον Γιάννη Κουνέλλη το 2019.
Τη θλίψη τους για την απώλεια «ενός φίλου και συνοδοιπόρου» εξέφρασαν σε ανακοίνωσή τους οι πρόεδροι του Fondazione Prada, Patrizio Bertelli και Miuccia Prada υπογραμμίζοντας πως οι εμπειρίες και οι έντονες ανταλλαγές που μοιράστηκαν μαζί του μέσα στα χρόνια τους βοήθησαν να ξανασκεφθούν τη σημασία του πολιτισμού στο σήμερα.
Σε σχόλιό της στο Twitter η Carolyn Christov-Bakargiev, διευθύντρια του Μουσείου Castello di Rivoli, αναφέρει: «Η απώλεια του Germano Celant είναι μια καταστροφή. Ένας από τους πιο σοβαρούς ανθρώπους στον κόσμο της τέχνης, από τους πιο έξυπνους, βαθύς. Έμαθα τόσα πολλά από αυτόν ― πώς να φτιάχνω ένα βιβλίο, μια έκθεση. Ο πρώτος που έδωσε στην τέχνη της εποχής μας την αξιοπρέπεια του παρελθόντος».
TAGS
