© Claire Dorn / Συλλογή Σωτήρη Φέλιου Της Ειρήνης Πιτσόλη
Ο κορονοϊός έφτασε και στην Ελλάδα και τίποτα δεν μοιάζει να είναι όπως το ξέρουμε. Η χώρα μπήκε για δύο μήνες σε καραντίνα. Στον μακρύ κατάλογο των επιχειρήσεων που έκλεισαν, οι γκαλερί, τα μουσεία και οι χώροι τέχνης. Οι καλλιτέχνες είδαν τις εκθέσεις τους να αναβάλλονται ή να ακυρώνονται. Σε μια περίοδο που το κίνημα #SupportArtWorkers πήρε τεράστιες διαστάσεις, οκτώ Έλληνες εικαστικοί μιλούν από το εργαστήριό τους.
Πώς βιώνουν οι καλλιτέχνες αυτή την περίοδο απομόνωσης; Περνάει η τέχνη σε μία νέα, digital εποχή; Επαναπροσδιορίζεται η αξία της τέχνης στη ζωή μας; Πώς θα είναι η «επόμενη μέρα»;
Η Αφροδίτη Λίτη, η Άννα-Μαρία Τσακάλη, ο Στέφανος Δασκαλάκης, ο Χρήστος Παλλαντζάς, ο Σάββας Γεωργιάδης, η Χρύσα Βέργη, η Δάφνη Αγγελίδου και ο Μιχάλης Μαδένης απαντούν στα παραπάνω ερωτήματα και εκφράζουν την άποψή τους σε μία περίοδο που η τέχνη αναγκάστηκε να «σιωπήσει».
Άννα-Μαρία Τσακάλη, ζωγράφος
«Διανύουμε μια περίοδο νέας αυτογνωσίας σε έναν κόσμο που αλλάζει»
Βίωσα την καραντίνα σαν μια νέα συνθήκη για πολλά πρακτικά πράγματα. Κυρίως όμως σαν μια ξαφνική παύση σε μια κούρσα χρόνου, όχι σιωπή, διότι η επικοινωνία πολλαπλασιάστηκε.
Για τους ζωγράφους η συγκέντρωση στο σπίτι δεν είναι νέα συνθήκη. Είμαστε από τους τυχερούς που μπορούμε να μετατρέπουμε αυτό που οι άλλοι θεωρούν μοναξιά σε πηγή δημιουργικότητας. Η διαχείριση του εαυτού μου και του χρόνου είναι καθημερινή άσκηση. Τα εξωτερικά γεγονότα συχνά λειτουργούν αποσταθεροποιητικά και διασπαστικά. Η ζωγραφική είναι για μένα μια καθημερινή υγιεινή, σε σχέση με τις απαιτήσεις της ζωής, και ένας τρόπος να ισορροπώ με τα θέλω και τις επιθυμίες μου.
Η προκείμενη κατάσταση ήρθε ραγδαία και μας τρόμαξε. Η πράξη της ζωγραφικής ήταν για μένα μια δυνατότητα να διατηρήσω τον ρυθμό. Κάτι σημαντικό που βίωσα είναι η σχέση με τη φύση. Επέστρεψα από το Παρίσι και έζησα την άνοιξη με το φως που άλλαζε, με τις πρώτες μαργαρίτες και τα στάχυα που ψήλωναν στον Υμηττό, την συκιά που έσκασε μικρά πράσινα φύλλα, τα λουλούδια στους κήπους πολύχρωμα. Γέννηση, ομορφιά, παρά τον φόβο που βιώναμε, σαν σημάδι δύναμης και ελπίδας. Και αυτό ήταν δώρο. Ζωγραφίζω τη φύση και τα λουλούδια γι’ αυτή την αστείρευτη ενέργεια να ξαναγεννιούνται όλο χαρά έπειτα από κάθε δύσκολο χειμώνα.
Άννα Μαρία Τσακάλη, Πανσέδες
Νομίζω πως η κοινωνία ζει με τον κορονοϊό μια αλλαγή, το μέγεθος της οποίας θα το καταλάβουμε σε βάθος χρόνου. Δεν ξέρουμε τη συνέχεια. Σίγουρα κάποιες νέες ισορροπίες θα βρεθούν, όμως η οικονομία θα καθορίσει το νέο τοπίο. Θεωρώ ότι η τεχνολογία σε αυτή την περίοδο έπαιξε εξαιρετικά θετικό ρόλο. Οι δυνατότητες που έδωσαν τα μουσεία με επισκέψεις και προγράμματα αλλά και οι γκαλερί βοήθησαν τον κόσμο στον ελεύθερο πια χρόνο να δει έργα και να ενδιαφερθεί για πράγματα που διαφορετικά δεν έμπαιναν στο πρόγραμμά του. Αυτό μπορεί να δώσει το ερέθισμα στη συνέχεια να πλησιάσουν και εκ του φυσικού. Διότι αυτός ο τρόπος έρχεται μόνο σαν πληροφορία και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υποκαταστήσει την πραγματική-προσωπική αίσθηση που έχουμε από τη φυσική επαφή με το έργο τέχνης.
Ο άνθρωπος πάντα θα έχει ανάγκη την τέχνη γιατί αυτή έχει να κάνει με το ψυχικό του μέρος, με όλο αυτόν τον μέσα χώρο, τον αθέατο, αυτόν που με όλες τις απαιτήσεις, την ταχύτητα της ζωής, τις πληροφορίες, τις πλαστές επιθυμίες δεν έχει τρόπο να πλησιάσει. Αυτή η εμπειρία έδωσε τη δυνατότητα σε αυτόν τον μέσα χώρο να φανερωθεί και αναγκαστήκαμε όλοι να ξαναθέσουμε βασικά ερωτήματα. Η τέχνη μάς βοηθάει σε αυτές τις αθέατες, προσωπικές διαδρομές και μπορεί να δώσει φόρμα στις αγωνίες, στον φόβο, στη δύναμη της αντίστασης, να φανερώσει τη δύναμη της ζωής.
Για τους καλλιτέχνες, νομίζω, υπάρχουν προσεγγίσεις και βιολογίες διαφορετικές. Άλλες πιο άμεσες, πιο φανερές, κι άλλες πιο αργές, αθέατες, που θα δώσουν καρπούς μέσα στον χρόνο. Θα τεθούν ερωτήματα για τις βεβαιότητες και από τι εντέλει μπορούμε να κρατηθούμε. Την αναγνωρίζω σαν μια περίοδο νέας αυτογνωσίας και αναγκαιότητας μέσα σε έναν κόσμο που αλλάζει.
Θέλω να ελπίζω ότι από αυτή την περιπέτεια θα βγούμε λίγο καλύτεροι. Κι ότι θα λειτουργήσουν τα πράγματα με τέτοιον τρόπο, ώστε να μη χαθεί και να είναι βιώσιμη η επιθυμία εκατέρωθεν. Και των καλλιτεχνών που απευθύνουν και του κοινού που απαντάει.
TAGS
