© Υπουργείο Πολιτισμού/EUROKINISSI Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο τ. 244 των ΝτΤ (Μάιος-Ιούλιος 2019)
Το ιστορικό κτίριο της Πατησίων επανακάμπτει στη ζωή της πόλης ως φορέας ενίσχυσης του σύγχρονου πολιτισμού
Της Γιούλης Επτακοίλη
Αν βάζαμε το Ακροπόλ Παλλάς σε ρόδες και το μεταφέραμε στο Κολωνάκι ή στην πλατεία Συντάγματος, πώς θα το αξιολογούσαμε και ποια θα ήταν η χρήση του σήμερα; Είναι ένα ενδιαφέρον επώνυμο έργο, με ιστορική αξία, χτίστηκε για να λειτουργήσει ως ξενοδοχείο 5 αστέρων, οπότε η απάντηση μοιάζει εύκολη. Θα ήταν άλλο ένα ξενοδοχείο στην πρωτεύουσα, που τα τελευταία χρόνια σπάει το ένα τουριστικό ρεκόρ μετά το άλλο.
Όμως το κτίριο, που άρχισε να χτίζεται τη δεκαετία του ’20 σε σχέδια του αρχιτέκτονα Σωτήριου Μαγιάση με στοιχεία και αναφορές στην art nouveau και υπήρξε ένα από τα μεγαλοπρεπέστερα grand hotel της εποχής, βρίσκεται στην Πατησίων. Oπότε και η μοίρα του είναι συνδεδεμένη μαζί της. Ακολουθεί την πτώση και την παρακμή της. Τις τελευταίες περίπου δύο δεκαετίες, που αποτελεί κρατική περιουσία, παρέμενε σε ένα καθεστώς αμηχανίας ― δεν ήξεραν τι να το κάνουν.
«Η αμηχανία οφείλεται και στο γεγονός ότι η μοίρα του είναι συνδεδεμένη και με το Αρχαιολογικό Μουσείο», σημειώνει ο αρχιτέκτονας-ομότιμος καθηγητής του ΕΜΠ, Δημήτρης Φιλιππίδης. Και εξηγεί: «Η κατάσταση που επικρατεί στο Αρχαιολογικό Μουσείο συμπαρασύρει το Ακροπόλ Παλλάς σε μια στασιμότητα. Δεν έχει να κάνει με πρόσωπα, αλλά με τη γενικότερη αντίληψη και το συντηρητισμό που ναι μεν κάποιες φορές είναι σωτήριος, άλλες όμως εμποδίζει την εξέλιξη. Τι έχουμε στην περίπτωση του Αρχαιολογικού Μουσείου; Δυσκολία στις αποφάσεις, συζητήσεις για την πολυπόθητη επέκταση που δεν οδηγούν πουθενά, ενώ υπάρχουν καινοτόμες ιδέες στο εξωτερικό για μουσεία που ασφυκτιούν ― με μια λέξη, δυσκαμψία. Ακριβώς τα ίδια και στην περίπτωση του Ακροπόλ Παλλάς».
Πώς αυτό το κτίριο, με το ιστορικό του φορτίο εντάσσεται εκ νέου στη ζωή της πόλης; Η αποκατάσταση ολοκληρώθηκε και το νομοσχέδιο που περιγράφει το καθεστώς λειτουργίας του είναι έτοιμο. Αποστολή του καινούργιου φορέα είναι η ενίσχυση του σύγχρονου πολιτισμού και της νεανικής δημιουργίας, η διοργάνωση εκθέσεων και παραστάσεων, η δημιουργία αρχείου για τη σύγχρονη τέχνη
Το 2013 που ξεκίνησαν οι εργασίες αποκατάστασης του κτιρίου, η χρήση του δεν είχε αποφασιστεί. Όπως είπαμε σχεδιάστηκε εξαρχής ως ξενοδοχείο. Με την ίδια λογική ανακαινίστηκε πολυτελώς το 1958. Την ίδια περίοδο ολοκληρωνόταν η Μεγάλη Βρεταννία και ξεκινούσε το Χίλτον. Στον σεισμό του 1981 υπέστη σοβαρές ζημιές. Μετά αγοράστηκε από μία αυστριακή εταιρεία, αλλά η σχεδιαζόμενη ανακαίνισή του δεν έγινε ποτέ και το 1989 έπαψε να λειτουργεί ως ξενοδοχείο. Κηρύχθηκε διατηρητέο και έργο τέχνης το 1991 και λίγο αργότερα περιήλθε στην ιδιοκτησία του υπουργείου Πολιτισμού. Παρέμεινε άδειο και αφύλακτο. Ο σεισμός του ’99 το πλήγωσε περαιτέρω, αλλά η μεγάλη καταστροφή προκλήθηκε με τη φωτιά του 2012. Εντωμεταξύ, στους χώρους του είχε γίνει πλιάτσικο και πολλά μεταλλικά στοιχεία πουλήθηκαν ως σκραπ.
© Υπουργείο Πολιτισμού
Κόμβος σύγχρονης δημιουργίας
Πώς, λοιπόν, αυτό το κτίριο, με το ιστορικό του φορτίο εντάσσεται εκ νέου στη ζωή της πόλης, σε ένα από τα πιο πολύπαθα σημεία της; Οι τελευταίες εξελίξεις δημιουργούν ελπίδες. Η αποκατάσταση ολοκληρώθηκε και το νομοσχέδιο που περιγράφει το νέο καθεστώς λειτουργίας του Acropole Creative Hub ―πλέον― είναι έτοιμο. Αποστολή του καινούργιου φορέα είναι η ενίσχυση του σύγχρονου πολιτισμού και της νεανικής δημιουργίας, η διοργάνωση εκθέσεων και παραστάσεων, η δημιουργία αρχείου για τη σύγχρονη τέχνη και την ιστορία της.
Το στοίχημα είναι να γίνει ένας φιλόξενος χώρος, ανοιχτός σε ανεξάρτητες καλλιτεχνικές δυνάμεις νέων δημιουργών στο θέατρο, στα εικαστικά, στο βιβλίο, στη μουσική. Εδώ θα λειτουργεί πωλητήριο και εστιατόριο του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων (ΤΑΠΑ). Το Acropol Creative Hub θα διοικείται από επταμελές Δ.Σ. και καλλιτεχνικό διευθυντή, δύο όργανα με τετραετή θητεία που θα μπορεί να ανανεωθεί μόνο μία φορά. Και ενώ στα… χαρτιά όλα έχουν σχεδιαστεί με λεπτομέρειες, απομένει η επανένταξη του κτιρίου στη ζωή της πόλης. Αυτή δεν γίνεται ούτε να σχεδιαστεί ούτε να προβλεφθεί. Οι δυνατότητες θα φανούν στο μέλλον, με τις εμπειρίες που θα προκύψουν από τον νέο ρόλο του. Πάντως χρήσιμη θα είναι η γνώση που θα παραχθεί από την αθηναϊκή φουάρ, η οποία θα φιλοξενηθεί στους χώρους του στις 20 με 23 Ιουνίου.
Ποδαρικό με την Art Athina
Ένας από τους βασικούς στόχος της φετινής διοργάνωσης, όπως αποκαλύπτει η καλλιτεχνική διευθύντρια Σταματία Δημητρακοπούλου, είναι να «έρθει κοντά η σύγχρονη τέχνη με τις αρχαιότητες μέσω μιας συνομιλίας της Art Athina με τα γειτονικά μουσεία, Εθνικό Αρχαιολογικό και Επιγραφικό». Ο κήπος του Αρχαιολογικού Μουσείου, τα προπύλαια, το παλαιό πωλητήριο του ΤΑΠ στην είσοδο, το αίθριο θα φιλοξενήσουν έργα από τις συμμετέχουσες αίθουσες τέχνης, ενώ μια μεγάλη ομαδική έκθεση θα φιλοξενηθεί και στους χώρους του Επιγραφικού Μουσείου, απευθύνοντας πρόσκληση σε ανεξάρτητους χώρους τέχνης από την Αθήνα να παρουσιάσουν έργα σε διάλογο με τα εκθέματα του μουσείου.
Η διαδρομή από τον κήπο του Εθνικού Αρχαιολογικού προς το Επιγραφικό Μουσείο μέσω της οδού Τοσίτσα αποτελεί τη σημαντικότερη πτυχή της συνέργιας. Η Art Athina φιλοδοξεί να αλλάξει το τοπίο στην οδό Τοσίτσα, ανοίγοντας έπειτα από χρόνια την πόρτα που χωρίζει τα δύο μουσεία για να φιλοξενηθούν έργα σύγχρονης τέχνης. Είναι ένα κρίσιμο στοίχημα το οποίο, αν κερδηθεί, θα αφήσει σημαντική παρακαταθήκη.
© Κωνσταντίνος Καραβατέλλης/Art Athina
«Επίσης πολύ θετικό είναι το γεγονός ότι η Αrt Athina κατάφερε να μείνει στο κέντρο και να είναι εύκολα προσβάσιμη, καθώς δύσκολα βρίσκεται κατάλληλος χώρος για μια τόσο μεγάλη έκθεση», σημειώνει η κ. Δημητρακοπούλου. Στέκεται ιδιαίτερα στην προετοιμασία που έγινε στο εσωτερικό ώστε να παρουσιαστούν οι περισσότερες από 50 συμμετέχουσες γκαλερί. «Σεβαστήκαμε την ιδιαιτερότητα του εμβληματικού αυτού κτιρίου και ο σχεδιασμός έγινε βήμα βήμα και με μεγάλη προσοχή. Οδηγός μας ήταν ο χαρακτήρας του κτιρίου».
Το καλλιτεχνικό πρόγραμμα της φουάρ στοχεύει στην προαγωγή του πολιτισμού, τη δικτύωση των δημιουργικών φορέων, τον καλλιτεχνικό διάλογο, την παρουσίαση νέων τάσεων και τον πλουραλισμό στην καλλιτεχνική έκφραση. Θα αξιοποιηθούν όλοι οι χώροι για τη βασική έκθεση, τις γκαλερί αλλά και τις νέες αίθουσες που έρχονται για πρώτη φορά έπειτα από πρόσκληση της καλλιτεχνικής διευθύντριας. Μάλιστα, προβλέπεται και μια ενότητα design με έργα σημαντικών αρχιτεκτόνων και βιομηχανικών σχεδιαστών. Για τα παιδιά, η Very Young Contemporary Art (VYCA) θα υλοποιήσει ένα ολοκληρωμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα με θεματικές εγκαταστάσεις και διαδραστικά πρότζεκτ.
Για το Ακροπόλ Παλλάς, η Art Athina αποτελεί ένα πρώτο crash test. Μια εξαιρετική ευκαιρία να ανακαλύψει το κοινό το κτίριο, να το αισθανθεί δικό του. Μόνο έτσι θα ξαναγίνει ζωντανό κομμάτι της αθηναϊκής καθημερινότητας.
Την Art Athina 2019 θα εγκαινιάσει στις 19 Ιουνίου ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος.
TAGS
