© Greek Culture Ministry via AP Μία μεγάλης σημασίας απόφαση που ενισχύει τα αιτήματα επιστροφής κλεμμένων αρχαιοτήτων στη χώρα προέλευσής τους εξέδωσε προχθές, Τρίτη 9 Ιουνίου, το Εφετείο των ΗΠΑ.
Ανατρέποντας την αρχική απόφαση δικαστηρίου της χώρας, απεφάνθη ότι ο Sotheby’s δεν έχει το δικαίωμα να πουλήσει ένα χάλκινο ειδώλιο αλόγου της Γεωμετρικής περιόδου (8ος αι. π.Χ.) που ήθελε να δημοπρατήσει τον Μάιο του 2018. Υπενθυμίζουμε ότι η τότε ελληνική κυβέρνηση είχε παρέμβει για την απόσυρση του ειδωλίου από τη δημοπρασία, αφού, βάσει του Αρχαιολογικού Νόμου 3028/2002, ανήκει στην αποκλειστική κυριότητα του ελληνικού Δημοσίου ως αρχαίο κινητό μνημείο της χώρας μας και, ως εκ τούτου, τίθεται εκτός συναλλαγής. Ο οίκος δημοπρασιών απέσυρε μεν το ειδώλιο από τη δημοπρασία, αλλά ταυτόχρονα άσκησε αγωγή κατά του υπουργείου Πολιτισμού και ενώπιον των δικαστηρίων των ΗΠΑ, από κοινού με τους φερόμενους ως ιδιοκτήτες του ειδωλίου, σε μια πρωτοφανή κίνηση, αφού τα κράτη είναι που συνήθως μηνύουν τους οίκους σε τέτοιες περιπτώσεις.
Αίτημα της αγωγής ήταν η αναγνώριση από το δικαστήριο ότι δεν υφίστανται ιδιοκτησιακά δικαιώματα του ελληνικού κράτους επί του ειδωλίου και ούτε βάση για τον επαναπατρισμό στην Ελλάδα. Ο Οίκος Sotheby’s ζητούσε να προχωρήσει στην πώλησή του, για λογαριασμό των φερόμενων ως ιδιοκτητών του. Το υπουργείο Πολιτισμού διεκδίκησε κυριαρχικά το επίμαχο ειδώλιο ως στοιχείο της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας που δεν μπορεί να εξεταστεί από τα αμερικανικά δικαστήρια σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία (FSIA).
Η απόφαση του αμερικανικού Εφετείου υπέρ της Ελλάδας δημιουργεί σημαντικό δεδικασμένο ώστε οι διαφορές σχετικά με τα μνημεία που δημοπρατούνται από τους ―δεσπόζοντες στον χώρο― αμερικανικούς οίκους με μουσεία ή χώρες που διεκδικούν τα μνημεία τους να μην εκδικάζονται από τα δικαστήρια του τόπου της δημοπρασίας ή της έδρας του οίκου/μουσείου, όπου οι νόμοι είναι συνήθως πιο ελαστικοί σε τέτοια ζητήματα, αλλά να εφαρμόζονται ανάλογα οι σχετικές διεθνείς νομοθετικές διατάξεις, οι οποίες, στην περίπτωση της Ελλάδας, ορίζουν αποκλειστική διεθνή δικαιοδοσία των ελληνικών δικαστηρίων.
Η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, χαρακτηρίζοντας την απόφαση τεράστια διεθνή επιτυχία στην καταπολέμηση του παράνομου εμπορίου αρχαιοτήτων, δήλωσε ότι το υπουργείο θα προβεί σε κάθε νόμιμη διαδικασία επαναπατρισμού του ειδωλίου, επισημαίνοντας ότι με τον επαναπατρισμό των κλαπέντων και παρανόμως εξαχθέντων μνημείων στον αρχαιολογικό τους περιβάλλον αποδίδεται στην ιστορία κάθε χώρας, ένα τεκμήριο, ένα μέρος της ιστορίας της.
TAGS
